ÖĞRETMENCE

İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞI İLE NASIL BAŞA ÇIKILIR?

A.      DİKKAT ÇEKMEK İSTEYEN ÖĞRENCİ

 1.       ORTAMI ANLAYIN

Öğrenciler negatif duygulara kendi öz saygılarını korumaya yönelik savunma mekanizması geliştirerek tepki gösterirler. Her öğrenci itibar sahibi olmak ister ve çoğu istenmeyen davranış da bu itibarı elde etme çabaları sonucunda ortaya çıkar.

 2.       DİKKAT ÇEKME DAVRANIŞLARINI TANIYIN

Yapmaması söylenmesine rağmen sürekli gürültü yapma, sıraya ya da masaya sürekli olarak kalemle ya da cetvelle tıklatmak, gerekmediği halde tekrar tekrar yardım istemek dikkat çekme davranışlarının en yaygın olanlarıdır.

 3.       ÖĞRENCİNİN GEREKÇELERİNİ ANLAMA

Her şeyde kusur arayan bu tür davranışın açıklaması öğrencinin öğretmene “Hey, bana baksana!” demesidir. Büyük ihtimalle öğrenci daha önceki etkileşimlerde uygun davranış sergilemiştir ama yaptığından ne bireysel ne de grupsal bir itibar görememiştir. Bu yüzden onun gerekçesi eğer sergilediğim bu uygun davranış için hak ettiğim itibarı alamıyorsam ben de dikkatleri çekebilmek için küçük suç içerebilecek uygunsuz davranışlar sergileyerek dikkatleri kendime çekebilirim.

 4.       DİKKAT ÇEKMEYE YANIT OLABİLECEK TAKTİKLERİ DİKKATLİ KULLANIN

Öğretmenler için dikkat çekme davranışıyla başa çıkmadaki tuzaklardan birisi, aralıksız sözlü tepkilere başvurmaktır. Araştırmalara göre öğretmenin sürekli olarak “yapma!” “yeter artık!” ya da “gürültü yapmanı söylemedim mi?” gibi şeyler söylemesi durumunda istenmeyen davranış çoğunlukla artarak devam etmektedir. Öğretmenin bu çeşit tepkileri beklenen dikkati sağlar.

Akla gelen ilk çözüm, o davranışı göz ardı etmek ve ortadan kalkmasını ummaktır. Ancak eğer istenmeyen davranışın nedeni itibar eksikliği olarak düşünülürse onu göz ardı etmek durumun çözümüne yardımcı olmaz. Öğrenci davranışından vazgeçebilir; ama muhtemelen bir başka kusurlu davranışın ya da daha da kötüsü uygusuzluğun en üst sınırında bir başka davranışı sergileme eğilimine girebilir.

Dikkat çekme davranışıyla mücadele etmede çözüm, talep olmasa da itibar ve statü sağlamaktır.

  5.       ÖNCELİKLE ANLIK EYLEMLERE BAŞLAYIN

Tam olarak ne istediğinizi öğrencilerinizin bilmesi önemlidir. Eğer gürültü yapılmasını istemiyorsanız, gürültü ilk ortaya çıktığında öğrencinize bunun uygunsuz bir davranış olduğunu söylemelisiniz. Bunu birkaç kez tekrar edebilirsiniz; ama sonrasında, başka anlık önlemler alınmalıdır.

Bunlardan birisi öğrenciyi istenmeyen davranışla yüzleştirmek olabilir.

“Sanırım gürültü yaparak benim dikkatimi çekmek istiyorsun.” ya da “Sana biraz daha ilgi göstermemi istiyor olabilir misin? Eğer öyleyse senin orada olduğunu biliyorum ama senin de gürültü yapmana gerek yok.” gibi şeyler söyleyebilirsiniz.

 6.       UZUN DÖNEMLİ EYLEMLER UYGULAYIN

Dikkat çekme ile başa çıkmada uzun dönemli tepkiler öğrencinin kendi sosyal ilişkilerinde ihtiyaç olarak algıladığı ilgiyi sağlamayı da kapsamalıdır. Bu tür ilgiyi sağlamanın pek çok yolu vardır. Yapılan iyi bir iş için bunu yapanların isimleri vurgulanıyorsa istenmeyen davranışlarda bulunan öğrenci de –elbette işi tamamladığında- bilinçli olarak bu listede yer almalıdır. Hatta bu öğrenci, yaptığı çalışmada yüksek başarı göstermese bile küçük ilerlemeleri vurgulanmalıdır. Derste materyalleri ya da kitapları dağıtma, camı açma gibi rutin sınıf içi görevler verilirken böyle öğrenciler atlanılmamalıdır. Grup çalışmalarındaki olumlu katkıları ya da başka türlü işbirlikçi çabaları vurgulanmalıdır.

Öğretmene not: Yukarıda bahsedilen fikirler bir reçete değildir. Yukarıda geçen öneriler, sizin istenmeyen davranışta bulunan çocuğun ihtiyaç hissettiği ilgiyi reddetmediğiniz ama o ilgili çocuğun istediği gibi değil de sizin kendi istediğiniz gibi sağladığınız varsayımına dayanmaktadır.

Eğer fikirleriniz bu temel varsayım ile örtüşmüyorsa, uygulayabileceğiniz alternatif bir eylem planı hazırlayın.

Kaynak: Jarvis Finger & Barry Bamford, Sınıf Yönetimi Stratejileri Öğretmen Kılavuzu, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2010

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...