ÖZEL EĞİTİM VE MÜZİK EĞİTİMİ
Müzik, yetersizliği olan çocukların eğitimlerinde kullanılan ve tüm gelişim alanlarını da destekleyen bir disiplin alanıdır. Ayrıca yetersizliği olan çocuklarla iletişim kurmada yararlanılacak en etkili yollardan biridir. Hele ki bir de “müzik ruhun gıdasıdır” diyorsak. Hiçbir bireyi ayırt etmeden müzik eğitimi verilmelidir.
Eksikliklerinden dolayı günlük yaşamda gerekli ortamlara yönelemeyip yaşantı zenginliği sağlayamamalarından dolayı normal gelişim seyrinden kopup eksiğe giden çocuklarımızın müzik ve alternatif eğitim yöntemleriyle hayata kazandırmak ve gelişimlerini hızlandırmak mümkündür.
Öğrenme zorluğu yaşayan çocuklar, klasik öğrenme yöntemleriyle bir şeyleri öğrenmek isterken yoğun bunaltı yaşayabilmektedirler. Öğrenme ortamı bir zaman sonra kendileri için sıkıntı verici ve zorlayıcı bir ortam haline gelebilmektedir. Bu durum çocuğun öğrenmeye olan ilgisini ve isteğini olumsuz yönde etkileyebilmekte ve çoğu zaman onu öğrenme ortamından tamamen uzaklaştırabilmektedir. Bu yüzden öğrenmeyi zevkli hale getirmek bir zorunluluk haline gelmiştir.
Müzik, diğer insanların yaşamında olduğu kadar özel gereksinimli çocukların yaşamında da önemlidir. Çocukların bireysek farklılıklarına göre düzenlemelerin yer aldığı bir müzik eğitimi, onların bu alanda yeteneklerini geliştirmelerine olanak sağlar.
Müzik, çocuğa yaşamı algılama, yorumlama, yaratıcılık, düşünme sistemini geliştirme ve eğitimi konusunda yardımcı olur. Duygularını açıkça ifade edemeyen özel gereksinimli çocuklar için müzik, duygusal gelişim aracı olarak da ele alınabilir.
Müzik, çocukta doğrudan doğruya heyecanlar yarattığı için çocuğun davranışlarını etkiler, dikkatini yoğunlaştırır ve gözlem yeteneğini güçlendirerek bellekte tutma, izleme ve taklit etme davranışlarını geliştirir. (Ürfioğlu, 1986)
Özel gereksinimli çocuklar da müzik eğitimi, başarı getiren bir etkinlik olarak kullanılmaktadır. Bu çocuklar bir eğitim aldıklarının farkında olmaksızın pek çok şey öğrenebilir ve pek çok beceri kazanabilirler. Özel gereksinimli çocuklara müzik aracılığı ile öğretilebilecekler analiz edildiğinde gerçekten bu geniş öğretim alanı insanı şaşırtmaktadır.
Özel gereksinimli çocukların eğitimleri farklılıkları ve algılama durumlarında dolayı bireyselleştirilmiş eğitim programlarına başvurulur.
Özel gereksinimli çocukların müzik programlarını planlarken müzik eğitiminin genel amaçlarını da gözden geçirmekte yarar vardır. Müzik eğitiminin amaçları gelişim alanları göz önüne alınarak şu şekilde sınıflandırılabilir:
İletişim becerileri, farkında olma ve dil gelişimi ile ilgili amaçlar
- Motor gelişimi ile ilgili amaçlar
- Zihinsel gelişim ile ilgili amaçlar
- Yaratıcı ve duygusal gelişim ile ilgili amaçlar
- İşitsel algı ile ilgili amaçlar
Özel gereksinimli çocuklara müzik eğitimi verirken yararlanılan yöntem ve tekniklerde çok büyük önem taşımaktadır. Müzik eğitimi yapılırken kullanılan bazı yöntemler ve yararlılıkları şöyledir . Orff-Schulwerk yöntemi ile işitsel algı çalışmaları, motor beceri çalışmaları, yaratıcı ve duygusal gelişim, özgüven gelişimine büyük destek vermektedir. Carl orff müziğin bireyin içinde ritimle başladığını savunmuştur. Nitekim bu tesbiti oldukçada doğrudur çünkü hayat kalbin ritmiyle başlar. Renklemeli nota öğretim yöntemi bu yöntemle de çocukların kavram öğretimlerine destek verilmekte yine el-göz koordinasyonu, işitsel algı, zihinsel algı çalışmalarına yer verilmektedir. Bunların yanı sıra rakamlamalı nota öğretim yöntemi, şifreli nota öğretim yöntemi, model olma(taklit etme) yöntemiyle nota öğretimi.
Müzik, diğer disiplin alanlarıyla iç içedir. Diğer derslerdeki kavram ve konuların öğretiminde müzik dersinde yer alan becerilerden yararlanılabilir.
Bu çocukların müzik eğitiminde normal çocuklarınkinden farklı amaçlar ön plana geçmektedir.
- Müzik dinleyebilme
- Müzik zevki geliştirebilme
- Müziği gürültü ve bağırma sesinden ayırt edebilme
- Hafif ve şiddetli sesleri ayır edebilme
- Şarkı söylerken sesini ve nefesini ayarlayabilme
- Müzik çalışmasında uygun davranışı gösterebilme
- Duyduğu ses taklit edebilme
- Hoşlandığı müziği ayırt edebilme
Özel gereksinimli çocuklarda müzik eğitimdeki ders işleyişi bireyselleştirilmiş eğitim planları göre sürdürülmektedir. Derslerde işlenen konular ve amaçlanan hedefler ise şöyle sıralanabilir.
- Ses çıkarma çalışmaları
- Sesin yönünü bulma çalışmaları
- Ses kaynaklarını tanıma çalışmaları
- Sesleri ayırt etme çalışmaları
- Taklit becerisi çalışmaları
- Müziğe uygun hareket becerisi çalışmaları
- Ritmik yapı çalışmaları
- Sesini doğru kullanma becerisi çalışmaları
- Enstrüman tanıma çalışmaları
- Çalgıları çıkardıkları seslere göre tanıma çalışmaları
- Sesleri tanıma çalışmaları
- Müzik oyunlarla ilgili beceri çalışmaları
- Enstrüman çalma çalışmaları
- Nota öğretim çalışmaları
Müzik Eğitimi Alan Özel Gereksinimli Çocuklarda Gözlenen Gelişmeler
Çevresindeki olaylara karşı daha duyarlı olurlar.
Yaratıcılıkları gelişir.
Çok yönlü ve çok boyutlu düşününebilirler.
Planlı çalışmayı, sorumluluk yüklenmeyi, arkadaşlarıyla işbirliği yapmayı, yardımlaşmayı ve dayanışmayı öğrenir (sosyalleşir)
Küçük kas gelişimleri gelişir.
Beyni ve bedeni beraber kullanmayı öğrenirler.
SİBEL YAŞİN KÖNİ
MÜZİK ÖĞRETMENİ
Çalışma Bağlantısı:
http://ekampus.orav.org.tr/file/60213/ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLAR VE MÜZİK EĞİTİMİ.doc
Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...