Şiirle Fen Öğretimi
ŞİİR VE ÖĞRENME
Öğrenme, diğer bütün temel insani ihtiyaçları gibi ilk insanla birlikte başlayan bir olgudur. Eğitimde bu gerçeğe bağlı olarak insanın tekilliğinden çoğulluğa terfi ettiği tarihlerde, öğrenme olgusundaki kazanımlarını karşılıklı olarak paylaşma sürecinden başka bir şey değildir.
İnsan, ilk haliyle bir disiplin, şekli ve nispetten uzak dağınık bir durum arz eden dış ve iç dünyasına dair bilgileri “hazla ürperen beş küçük duyu” nun, harekete geçerek kasılan adelenin, hırslı ve huzursuz ellerin, bir şeyler söylemek için kımıldayan dilin düşünmeye zorlanan zihnin uyarılışı ve nihayet davranışı da diyebileceğimiz tecrübe biçimi neticesinde karmaşıklıktan ve anlamsızlıktan kurtarabilmektedir. Ancak insanın nefes almaya başlamasıyla adeta bir tür refleks olarak başlayan tecrübe süreci, sağlıklı ve istenilen ölçüde bir öğrenme için hiçbir zaman yeterli değildir. İşte bu noktada sanat bir cazibe unsuru olarak devreye girer. Sanat hayatı anlayan zekânın onu en ilgi çekici, en güzel şekillere sokması demektir. Diğer bir ifadeyle sanat bilgiye öyle çekici bir biçim kazandırır ki zihin faydacılıktan uzaklaşarak keşfetmelerin, merak ve hayret ederek öğrenmenin hazzını tadar (Edman, 1998)
Tarihin ilk zamanlarından başlayarak insan yaşadıklarını, düşündüklerini, hissettiklerini ve istediklerini bir sonraki nesile aktarmayı amaçlamıştır. Gerekli teknik donanıma sahip olmayışı sebebiyle en güvenilir ve en kolay bilgi taşıma aracı olan dile hususi bir ritim ve ahenk katarak onu unutulmaz hatıralar biçiminde insan hafızasına yerleştirmeyi seçmiştir. Böylece insan, birikimli bilgiyi bir çeşit keyifli oyuna dönüştürerek öğrenmeyi gerçekleştirmiştir. Denilebilir ki şiir insanın en eski eğitim aracı ve yöntemidir.
Nitekim her türlü bilgiye kaynaklık eden sözlü veya yazılı ilk eserler (destanlar, ağıtlar, atasözleri ve kitabeler) hep şiirli bir dili kullanmışlar ve bu sayede bugüne kalmayı ve kullanılabilir olmayı başarmışlardır. Bugün bile yaygın bir kabullenmişlikle ilim dili olarak bilinen nesire karşılık şiir; ilmi dilin ihmal etmek zorunda kaldığı kelimenin kudretini ortaya çıkaran özel formuyla öğrenmenin kolay ve kalıcı olmasında kullanılabilecek bir yöntemdir.
Geçmişin farklı açılardan yorumlanmasında önemli bir kaynak olarak kullanılan en ilkel, en eski sözlü birikim destanlardır. Destanlar ilmi kayıt imkânının olmadığı geçmiş devirlerde yaşadığımız göçleri, tabiat olaylarını, büyük savaşları, istilaları nesiller boyunca taşıyacak kuvvette metinlerdir. Onları bu derece kuvvetli kılan şey ise şiirli bir ifadeyle oluşturulmuş olmalarıdır.
“Şiir, dil denilen aracın özellikle ön plana çıktığı bir sanattır. Ne şair ne de okuyucu veya dinleyici şiirin diline karşı ilgisiz kalamaz. Şiirin ritmi belki özel bir ipnotizma vasıtası olarak tarif edilebilir” (Edman, 1998). Şiir bir ipnotizmadan fazla olarak kelimelerin oluşturduğu seslerin hususi bir tanzim ile insanı çarpan bir tarzda oluşturulması sebebiyle insan zihninde sürekli ve kalıcı bir tesir bırakır.
ÖRNEK ŞİİRLER
HÜCRENİN BÖLÜMLERİ
Küçük küçük hücreler
Bir araya geldiler
İnsanları sevdiler
İçlerine girdiler
Ben küçük bir zarım
Hücreye şekil verir
Dış etkilerden korurum
Hücreye besin taşır
Her dediğini yaparım
Sitoplazma benim adım
İçimde durmadan sıvı taşırım
Hücrenin temel bölümlerindenim
Onu korur ve yaşatırım
SİNDİRİM SİSTEMİ
Besinlerin kimyasal sindirimi
Ağızda başlar değişimi
Karbonhidratların sindirimi
Enzimler sayesinde gerçekleşti.
Yutağa geldi besinler
Fazla durmadı gittiler
Yemek borusuna gelince
Kaslar iletti mideye
Devam buradakimyasal sindirime
Mide asidi ve enzimler
Yardım etti değişime
İnce bağırsağa gelince
Yağlar başladı sindirilmeye
Karbonhidrat son verdi
Kimyasal sindirime
DNA
Benim adım DNA dır
Çift iplikten meydana gelirim
Eşlerim kendimi ama
Belirleyici bazım Timin
Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...