GÜNCE

KİŞİSEL BÜTÜNLÜĞÜMÜZÜ DESTEKLEYECEK BİR YAKINLAŞMA YÖNTEMİ: SÖZLÜ TARİH

Ailemin bütün üyelerini beş yıl içinde kaybettim. Özlüyorum. Onların dünyada hep benimle birlikte olacaklarını düşünürdüm. Kulaklarımda çınlayan sesleriyle anlattıkları anıları hatırlamak isteyip bir daha dinleyemeyeceğimi düşünmeye başladıktan sonra üzüntüm daha da arttı, arayışa dönüştü.

Kendileri için önemli bir ayrıntıyı vurgulayarak anlattıkları olayları akrabalarımla tekrar tekrar hatırladık. Ne kadar az şey paylaşmışlar. Yaşadıkları olayları, duyguları… Onların hayatlarını gözden geçirmek, hayalimde olsa da onlara dokunmak, anılarımda hatırladığım hallerini yaşadıkları yerlerde canlandırmak için anlatılarının içinde geçen yerlere gitmeye başladım. Onlara soracaklarım bu geziler sırasında artıyor. Nasıl nafile bir çaba! Onlar yoklar…

Babam Yunanistan anılarını anlatırdı. Hatırladığı Rumca kelimeleri araya katarak. O zamanlar ilkokuldaydım ve babamın anlattıkları öğretmenimin anlattıklarıyla uymuyordu, masalımsı bir dünya gibi gelirdi bana, bu gün bile öyle. Babamı 1944 yılında Yunan Hükümeti askere alıp demir yollarında çalıştırmış. Dedem endişelenmiş iki delikanlı daha var geride ve o zaman Türkiye’ye gelmeye karar vermişler. Bu yıla kadar onları Yunanistan’da tutan neydi? Şu çiftlik evi nasıl bir yerdi? Babaannem çiftlik işçileri için kazan kazan nasıl yemekler yapardı? Nasıl bir dünyaları vardı? Hangi arayışlar hangi değerler onları orada tutmuş sonra buralara getirmişti? O kadar çok cevapsız soru var ki!...

Nasıl bir dinlemeydi bizimki bilemedim. Sonradan bu anıları dinleyenler olarak bir araya geldiğimizde boşlukları tamamlayıp bir hayat öyküsü çıkaramadık ortaya. Ben de ne yapsaydık bu gün bu boşluğu ve çaresizliği hissetmezdim, sorularıma cevap bulabilirdim diye düşündüm. Çalıştığım alanın da yardımıyla sağlıklarında onlara sorarak ve kayıt tutarak öğrenebilirdim diye düşündüm. Onlar yaşarken duygularını, olaylara bakışlarını, onların gözünden “yaşadıkları” tarihi öğrenebilirdim. “Sözlü tarih çalışması” neden hiç aklıma gelmedi ki! Bunun için böyle güzel bir yöntem var.

Babamın anlattığı dönemde Almanya’nın 2. Dünya savaşı sırasında durdurulamaz zannedilen ilerleyişi, Yunanistan’ın uyruğuna bakmadan babamı askere alışı gibi tarihi olaylarla ilgili de bilgim olurdu. Lozan Barışı’nın anlaşma maddelerini hiç unutmazdım benim için biraz da ailevi bir anlamı olurdu. Bu düşüncelerimi birkaç arkadaşımla paylaştığımda yalnız olmadığımı bu duygu ve düşünce halinde olan başkalarının da olduğunu gördüm. Bu bana “sözlü tarih” çalışmasının ilköğretimde bir şekilde deneyimlenen yöntem olması gerektiğini düşündürdü. Özellikle 4. - 5. sınıflarda ve sonrasında kendi aile tarihlerini yöntemli bir şekilde oluşturma çabası öğrencilere yazılı tarihin sunduğu bilgilerin bazılarını kendi yakınlarının bakışıyla gözden geçirme ve ilişkilendirerek öğrenmelerine fırsat veren bir yöntem.

Yoğun göçlerin yaşandığı hareketli topraklar üzerindeyiz. Geçmişin en hareketli dönemleri, yokluklar, yoksulluklar, kayıplar yine de varoluşlarla yaşandı. Bunları yaşayan birçok nesli kaybettik. Artık onların gözünden, duygusundan, algısından yaşamlarını öğrenemeyiz. Gelecek için bir şeyler yapabiliriz. Bu gün de geleceğe yön verecek ne çok kararlar alınıyor, tartışmalar yaşanıyor. Çocuklarımızın tarihi, bu günden oluşuyor. Onların farkındalıkları, bu günün tanıklıklarla hatırlanmasını kolaylaştırmak için bir şeyler yapmaya başlayabiliriz. Bu konuda güzel çabalar var. Bu çabalara katkı olarak “sözlü tarih yöntemiyle” aile öyküleri oluşturulması için bir sanal sınıf hazırlığına başladık. Öncelikle yöntemi öğrenmek ve deneyimlemek isteyen öğretmenlerimizle çalışmak istiyoruz. Yaşanan her anın hepimize bir yansıması var. Bu yansımaları, tanıklıkları yöntemli bir şekilde kayıt altına alarak çalışmak isteyen öğretmenlerimizin katkısını ve katılımını bekliyoruz.

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...