GARİZ KAHRAMAN....İHSAN OKTAY ANAR'DAN
Galîz Kahraman, romanın adının hakkını veren kahramanı İdris Âmil Efendi'nin çocukluğundan gençliğine uzanan zaman diliminde başından geçen olaylar silsilesinden meydana geliyor. Ama bu olaylar her roman kahramanının başına gel(e)mez ya da bir roman kahramanı, başkalarına bunca çile çektir(e)mez. Bu bağlamda, "galîz" kelimesinin sözlük anlamını tam anlamıyla karşılayan bir karakter olarak çizilmiş İdris Âmil Efendi ve "antikahraman" denen kişi her kimse İdris Âmil Efendi'den öğreneceği çok şey var. İdris Âmil, değme "antikahraman"a taş çıkartacak -adı üstünde- türlü galîzlikle donatılmış yaratıcısı İhsan Oktay Anar tarafından.
"YİGİRMİ TÖRT AYAR NAMUSSUZ"
Kasımpaşa'da, daha doğduğunda sünnetli olarak dünyaya gelen buna mukabil çocuk yaşta da "kutub" mertebesine erişen İdris Âmil Efendi'nin, "olmak" ve "elde etmek" istedikleri uğrunda çabalarının romanı Galîz Kahraman. Olmak istediklerinin arasında birçok şey vardır. Bunun içinde köftecilikten sinema artistliğine, yayıncılıktan yazarlığa, kabadayılıktan garsonluğa kadar uzanan kısa bir liste çıkarabiliriz. Ancak en önemlisi elde etmek için türlü düzen çevirdiği, gönlünü kaptırdığı Muallâ... Muallâ romanda çok fazla yer kaplamasa da İdris Âmil'in neler yapabileceğini anlamamız adına önemli bir yerde duruyor.
Kahramanı İdris Âmil Efendi'nin çevresine, bir hâle gibi başka kahramanlar yerleştirmiş Anar. Muallâ'yı da onlardan biri gibi görebiliriz. Bunun dışında; Efgan Bakara, Remiz ve Remziye, puta tapan kabadayı İskender, Dayı, Hacı Baba, Dilâra, Muhtar... Hepsinin, yazarın anlatmak istediği hikâyeden bağımsız kendi hikâyeleri de var ancak bir şekilde roman çatısı altında buluşuyor bu hikâyeler. Hatta bunlar öyle hikâyeler ki biri ya da birkaçı metinden çıkarılsa romanın gidişatı aksamaz bile ama diğer romanlarında da gördüğümüz bir durum bu Anar'ın. Bunlar kendi başlarında ayakta kalabilecek hikâyeler de olsa Anar'ın hikâye anlatmadaki ustalığını gözler önüne sermesi bakımından, roman evrenine yadsınamaz bir katkı sunuyor.
"Kasımpaşalılığın ta kendisi!" olarak anlatılıyor romanda İdris Âmil. Her keyiflendiğinde vurduğu "Hüüüüüüüüüüüüüüüp!Jjjjjjjjjjjjjjjt! Nah-ha!" narası, kendi kendini düşürdüğü en karmaşık durumlarda bile işin içinden bir türlü çıkmayı becerdiği kıvrak zekası ve yaşama karşı takındığı gamsız tavrıyla gerçekten de Kasımpaşa'nın o renkli dünyasından çıktığını belli ediyor zaten. Ama şöyle bir durum da var ki İdris Âmil'in "galîz" sıfatını sonuna kadar hak ederek, böyle bir romanın kahramanı haline nasıl geldiği Muhtar'ın şu sözlerinden anlaşılabilir: İdris Âmil Efendi "on tört ayar insan, on sekiz ayar hırsız, yigirmi tört ayar namussuz ruhuna sahip, som bir süprüntü".
Sözün özü "yigirmi tört" ayar özgün bir karakterle karşı karşıyayız romanda...
İdris Âmil gibi karakterlerin dışında Anar dünyasının kendine has unsurlarından biri de yazarın romanlarını kurgularken kullandığı dili. Öyle ki Anar'ın romanlarında yarattığı dünyanın özgünlüğünü bir kenara bırakıp sadece diline okdalandığımızda dahi, metnin üstünde adını görmesek bile rahatlıkla "Anar romanı!" diyebileceğimiz özgünlükte bir dil burada söz konusu olan. Bununla birlikte İhsan Oktay Anar romanları hakkında şu da hep söylenmiştir: "Kullandığı bazı kelimeleri anlamasak da bir şekilde hikâyenin gidişine kendimizi kaptırıyoruz; okuyoruz". Evet, öyle. Osmanlıca kelimelerden yaratılmış bir deryada yüzer gibiyiz Anar romanlarında. Bazılarını anlayamıyoruz, arada bir sözlük karıştırmak zorunda kalıyoruz. Başka bir romanda olsa böyle bir durum, okuyucu belki sıkılıp romanı bir kenara bırakcak. Hatta, daha kitap okuyucuya ulaşmadan editörler tarafından, dilinin "ağır" olduğu uyarısı alacak yazar. Romanları elimize ulaştığına göre Anar, editörlerinden böyle bir uyarı almıyor. Ötesi, değişik kesimlerden okuyucuların elinde Anar romanlarını görmek pekâlâ mümkün. Nedir peki başka romanlarda ya da yazarlarda külfet sayılabilecek bu diline "rağmen" Anar'ı bu kadar okunur kılan?
Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...