BİR UÇURTMA OLSAM...

Yaratıcı drama, doğaçlama, rol oynama vb. tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanılarak, bir grup çalışması içinde, bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, kimi zaman bir soyut kavramı ya da bir davranışı, eski bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem, deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirildiği “oyunsu” süreçlerde anlamlandırılması, canlandırılmasıdır (San, 2002).

Yaratıcı dramayla birey, yetilerini keşfeder, kendine güveni artar, kendine güven ve saygı geliştirir, bağımsız karar verebilme becerisi kazanır ve yaşamda karşılaşabileceği değişik durumlara hazırlanır. Yaratıcı drama hem kişisel, hem sosyal gelişimi sağlarken yaratıcılık ve farklı düşünebilme becerisini de ortaya çıkarmaktadır (Susar Kırmızı, 2009).

Eğitimde drama güçlü bir öğretim aracıdır. Bunun yanında öğrencinin kendine dönmesini, kendini değerlendirmesini ve dramatik sorunlara yönelik geçerli çözümler üretmesini sağlar, onu bu açıya yönlendirir. Pek çok öğrenme biçiminde bulunan bilişsel, duyuşsal, sosyal ve devinişsel beceriler drama da katılım yolu ile elde edilir (Adıgüzel, 2012).

Yaratıcı Drama Liderliği' nde öğrenme yolculuğum devam ederken, sizlerle örnek uygulamalarımı paylaşmak isterim. Sevgilerimle..

ATÖLYE 1

 Küçük Kar Tanesi)

Ders                          :Hayat Bilgisi-Türkçe

Süre                          : 40+ 40+ 40 dakika

Yöntem ve Teknikler: Yaratıcı drama ( rol oynama, doğaçlama)

Araç-gereçler: 12 sarı- 12 yeşil renk karton, 29 harf kartonu,23 adet ¼ A4 kağıdı, 23 adet kurşun kalem, Samed Behrengi’ nin Küçük Kar Tanesi adlı hikayesinden alınan “su damlası- güneş- buhar- bulut- gökyüzü- soğuk- hava- yağmur- kar-rüzgar”kelimeleri yazılı kartlar, 6 adet A4 kağıdı. Müzik CD’ si (sonbahar albümü- parça 1), CD çalar.

Kazanımlar:

1. 1.    Doğadaki su döngüsünün nasıl gerçekleştiği konusunda sorular sorarak çıkarımlarda bulunur.
2. 2.    Harfleri doğru ve okunaklı yazar.
3. 3.    Satırlara alt alta aynı hizada başlar.

Hazırlık- Isınma

1. Etkinlik: Sırttan Sırta (Kulaktan Kulağa etkinliğinden uyarlanmıştır.)

Öğrenciler mekânda çember olur. Öğretmen “Az sonra bir müzik (sonbahar albümü- parça 1) açacağım ve mekânda müziğin ritmine uygun dans edeceğiz. Dans ederken mekânda 12 sarı 12 yeşil renk kartonu yere dağınık şekilde bırakacağım. Müziği kapattığımda her biriniz yerden bir karton alacaksınız.” yönergesini verir. Öğrenciler müzik kapatılıp, karton aldıktan sonra “Şimdi aynı renkte olan arkadaşlarınız ile mekânda uygun bir yerde çember olarak oturalım.” der. Yeşil ve sarı gruba aynı harfin yazılı olduğu küçük not kâğıdını gruptan bir öğrenciye verir (Öğretmen kendi grubunun başına geçer.). Öğretmen de eşitliği sağlamak için gruplardan birine dahil olur. “ Az sonra her iki grubun başındaki arkadaşınız, eş zamanlı başlayacak şekilde elindeki harfi yanındaki arkadaşının sırtına yazacak. Sırtına yazılan harfi ne anladıysanız, siz de yanınızdaki arkadaşınızın sırtına yazacaksınız.” der. Bu şekilde sırttan sırta harf son öğrenciye kadar yazılır. Son öğrenci sırtına yazılan harfi sesli bir şekilde söyler. İlk ve doğru harfi söyleyerek bitiren grup oyunu kazanır. Öğrencilerden sessiz olmaları, harf ile ilgili konuşmamaları istenir. Sırta yazılan harf el yazısı şeklinde olmalıdır ve mutlaka anlaşılabilmesi için yavaş yazılmalıdır.

2. Etkinlik (Harf Sepeti)

Öğrenciler mekânda çember şeklinde otururlar ve her birine birer harf verilir. 23 öğrenci olduğu için geriye kalan 6 harf de öğrencilere dağıtılır. Böylelikle bazı öğrencilerde 2 harf bulunur.

Bu harfler kartonlara yazılarak boyunlarına asılır.

Öğrenciler yanındaki öğrencinin eline dokunarak kendilerine verilen harfi söylerler ve bu harfin özelliklerini anlatırlar. Örneğin “Ben E’ yim, sesli harfim, alfabenin 6.  harfiyim, F harfinden önce D harfinden sonra gelirim.” gibi. Bu şekilde öğrenciler tüm harfleri tanıtana kadar etkinlik devam eder.

3. Etkinlik (Harf Piramidi)

Öğrencilere birer ¼ A4 kâğıdı dağıtılır. Her öğrenciye bir harf verilir. Kâğıtlarına üstten başlayarak birer kare arttıracak şekilde alt alta kelime yazmaları istenir. 5 dakika süre içerisinde en çok kelimeyi, satırları alt alta yazma kuralına uyarak yazan öğrenci alkışlanır. Öğretmen gerekirse örnek bir uygulama yapabilir.

Örneğin;

Canlandırma

4. Etkinlik: 

 Öğrenciler mekânda çember olur. 1-2-3-4-5-6 şeklinde sayışarak öğrenciler 4’erli gruplara ayrılır. Öğretmen gruplara “su damlası- güneş- buhar- bulut- gökyüzü- soğuk- hava- yağmur- kar-rüzgar” kelimelerinin yazılı olduğu kartları dağıtır. Gruplardan verilen kelimelerin kullanım sırasını bozmadan, birer cümle içinde kullanmaları ve bir öykü oluşturmaları istenir. Gruplar yazdıkları öyküleri canlandırır.

Değerlendirme

5. Etkinlik:     

Öğrenciler 1-2-3-4-5-6 şeklinde sayılarak 4’ erli 6 gruba ayrılır. Tahtaya kar yazılır. Grupların kar sözcüğünün son harfi ile başlayan sözcük bulmaları, bulunan her sözcüğün son harfinden yararlanarak yeni bir sözcük yazmaları istenir. Çalışma için 10 dakika verilir. Süre sonunda grupların yazdığı sözcük sayısı belirlenerek, en çok sözcük yazan grup alkışlanır. Bu çalışmada gruplar her sözcüğü bir kez yazabilirler. Çalışma sonunda grupların yazdıkları sözcükler içinden en az beşini kullanarak iki ayrı dörtlük ile şiir yazmaları söylenir. Yazılan dörtlüklerin dizelerinin alt alta ve aynı hizada başlaması gerektiği öğrencilere söylenir.

ATÖLYE 2

(Küçük Kar Tanesi)

Ders                          :Hayat Bilgisi- Türkçe

Süre                          : 40+ 40+ 40 dakika

Yöntem ve Teknikler: Yaratıcı drama ( rol oynama, doğaçlama, donuk imge)

Araç-gereçler: Samed Behrengi’ nin Küçük Kar Tanesi adlı hikâyesinden alınan metin, 6 adet ¼ A4 kâğıdı, 6 adet kurşun kalem,  3 adet Tahmin Et Kartı, Giriş- Gelişme- Sonuç Paragraf Kartları

Kazanımlar:

1. 1.    Doğadaki su döngüsünün nasıl gerçekleştiği konusunda sorular sorarak çıkarımlarda bulunur.

2. Paragrafı oluşturan cümleler arasında dilsel ve düşünsel bağlantı kurar.
3. Yazılarında sözcükleri yerli yerinde kullanır.

Hazırlık- Isınma

1. Etkinlik (Dört Başlı Dev)

Öğrenciler çember olur. Öğrencilerin 1, 2, 3, 4, 5, 6 diye saymaları ve birlerin, ikilerin, üçlerin, dörtlerin, beşlerin, altıların bir araya gelerek 4’erli grup olmaları sağlanır. Öğretmen gruplara “öğretmen, müşteri, doktor, temizlikçi, futbolcu, bakkal” yazılı kartların olduğu zarflardan birini verir. Öğretmen kendinin bir haber muhabiri olduğunu söyler. Öğrencilere, dörtlü grupların aslında bir kişi olduğunu belirtir. Ancak bu kişi dört başlıdır ve her baş ancak bir sözcük söyleyerek konuşabilir, açıklaması yapılır. Televizyon muhabirinin soracağı sorulara dörderli gruptaki öğrencilerin birbirini tamamlayan sözcükler söyleyerek yanıt vermeleri söylenir. Örneğin satıcı rolünü seçmiş gruba muhabir (öğretmen), bugün işler nasıl gidiyor? gibi soru sorduğunda öğrencilerden,

A:          Bugün

B:          pek

C:          alışveriş

D:          olmadı

A:          kardan

B:          dolayı

C:          sokaklar

D:          bomboş

Şeklinde akıcı ve birbirini tamamlayan sözcüklerle kelimeleri yerinde kullanarak grupça cümleler kurmaları beklenir (Ataman, 2010).

Ara Değerlendirme:

Sizce bu çalışmayı neden yapmış olabiliriz?

Kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanmazsak ne olur? gibi sorular öğrencilere sorulur, cevapları alındıktan sonra etkinlik sonlandırılır.

2. Etkinlik:     

1. Aşama:

Öğrenciler çember olur. Öğrencilerin 1, 2, 3, 4, 5, 6 diye saymaları ve birlerin, ikilerin, üçlerin, dörtlerin, beşlerin ve altıların bir araya gelerek grup olmaları sağlanır. Her gruba üzerinde bir kelime yazan ¼ A4 kâğıdı verilir. Öğrencilerden yazılan bu sözcüğün son harfi ile sözcük bulmaları söylenir. Bulunan her sözcüğün son harfinden yararlanarak yeni bir sözcük yazmaları istenir. Çalışma sırasında her sözcük 1 defa yazılabilir. 5 dakika içerisinde en çok kelime yazan grup alkışlanır.

2. Aşama:

Gruplardan yazdıkları kelimeleri kullanarak bir dörtlük yazmaları istenir. Dörtlükteki cümleler arasında dilsel ve düşünsel bağlantı kurulmasına dikkat edilmelidir.

Canlandırma

3. Etkinlik (Tahmin Et Bakalım !!!)

Öğrenciler çember olur. Öğrencilerin 1, 2, 3 diye saymaları ve birlerin, ikilerin, üçlerin bir araya gelerek grup olmaları sağlanır. Her gruba bir olayın başının anlatıldığı kartlar verilir. Öğretmen canlandırma sırasında iki elini birbirine vurup, “Don!” dediğinde canlandırmayı durdurmalarını ve donmalarını söyler.

Öğrenciler canlandırmaya başladığında öğretmen, olayın ne olabileceğinin anlaşıldığı ilk an, iki elini birbirine vurarak “Don!” der ve izleyen öğrencilere aşağıdaki soruları sorar.

-Sizce arkadaşlarınızın yaptığı canlandırmadaki olay ne?

-Sizce bu olay nasıl gelişecek?

Canlandırmalara kalınan yerden devam edilir. Sonuç cümlesini canlandıracak gruba gelindiğinde öğretmen yeniden sorar.

-Sizce bu olay nasıl sonuçlanacak?

-Öğrencilerin tahminleri alındıktan sonra sonuç cümlesini canlandıran grup canlandırmalarını yapar (Ataman, 2010).

1. Grubun başlangıç cümlesi:

Ailece evinizin oturma odasında oturuyorsunuz, pencereden dışarıyı seyrediyorsunuz. İri kar taneleri pencereye doğru geliyor. Elinizi uzatıp kar tanelerini tutmak istediniz…

2. Grubun başlangıç cümlesi:

Elinize aldığınız kar taneleri dile geldi. “Bundan kısa bir süre önce bir su damlasıydım. Daha sonra…”

3. Grubun başlangıç cümlesi:

Kar tanesinin sesi birden kesildi. Bir de baktım…

Değerlendirme

4. Etkinlik

Öğretmen ve öğrenciler çember olarak mekânda yere oturur. Öğretmen aşağıdaki soruları sorar ve öğrencilerin cevaplamalarını ister.

- Tahmin etmek ne demektir?

- Tahminleriniz gerçekleştiğinde neler hissedersiniz?

- Bir hikaye okurken sonucunu tahmin ettiğiniz olur mu?

5. Etkinlik: Verilen Cümleler ile Paragraf Oluşturma

Öğretmen öğrencilere çember olmalarını söyler. Öğrencilerin 1, 2, 3 diye saymaları ve birlerin, ikilerin, üçlerin bir araya gelerek grup olmaları sağlanır. Öğretmen mekânı boş bir sayfa olarak düşünmelerini söyler. Gruplara Küçük Kar Tanesi metninden 1. Gruba giriş paragrafı cümleleri, 2. Gruba gelişme paragrafı cümleleri, 3 gruba da sonuç paragrafı cümleleri vereceğini söyler.

1. aşama olarak gruplar verilen cümleleri anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıraya koyar.

2. aşama olarak da giriş- gelişme- sonuç grupları sırayla mekânda boş sayfanın üzerine gelir ve cümlelerini söylerler. Eğer cümleler doğru sıralanmamışsa paragraftaki ve hikâyedeki anlam bütünlüğünün bozulacağı hatırlatılır. Öğretmen tarafından öğrencilere dönüt verilir (Sever,  2011).

Giriş Bölümü Cümleleri:

1. 1.  Karlı bir kış günü, pencereden dışarısını seyrediyordum.
2. 2.   Kar taneleri uçuşarak düşüyordu ağaçların dallarına, duvarların üzerine, saçaklara konuyorlardı.
3. 3.  İri kar taneleri pencereye doğru geliyordu.
4. 4.  Elimi uzatıp kar tanelerini tutmak istedim.
5. 5.  Bir tanesi ağır ağır avucuma kondu. Ne kadar beyaz, ne kadar temizdi.
6. 6.  “Keşke bu kar tanesi konuşabilse de bana başından geçenleri anlatsa” dedim.
7. 7.  Kar tanesi dile geldi o zaman.

Gelişme Cümleleri:

1. 1.  Bundan birkaç ay önce Hazar Denizi’ nde bir su damlasıydım.
2. 2.  Güneş alabildiğine parlak, hava çok sıcaktı.
3. 3.  Ben de ısındım, ısınınca da buhar oldum.
4. 4.  Binlerce damla da benimle buhar oldu.
5. 5.  Hava soğumuştu, birbirimize o kadar sokulmuştuk ki, ellerimizi, ayaklarımızı oynatamıyorduk.
6. 6.  Yağmur olup yeryüzüne inmek istiyorduk artık.
7. 7.  Tam yağmur olmak üzereydik, hava birden bire çok soğudu.
8. 8.  Bak ben kar oluyorum şimdi, sen de…

Sonuç Cümleleri:

1. 1.  Arkadaşım sözünü bitirmeden kar olup yeryüzüne inmeye başladı.
2. 2.  Denizdeyken ağırdım.
3. 3.  Şimdiyse çok hafiftim.
4. 4.  Rüzgardan beni başka yerlere savurmasını istedim.
5. 5.  Rüzgar dileğimi kabul edip, beni buraya uçurdu.
6. 6.  İşte o sırada senin düşmem için uzattığın elini gördüm.
7. 7.  Kar tanesinin sesi birden kesildi.
8. 8.  Bir de baktım su olmuş.

5. Etkinlik: “Küçük Kar Tanesi” Konulu Resim Sergisi

            Öğretmen “ Bu hafta ilçemizde düzenlenen “Küçük Kar Tanesi” konulu Resim Sergisi’ ne katılacağız.” der.

             Öğrenciler 4 erli gruplar oluşturur. Gruplar kendilerine verilen (50 x 70) cm resim kağıtlarına bir önceki etkinlikte ortaya çıkan hikayeyi resmini yapar.

            Resimler tamamlandıktan sonra atölye ( sınıf) duvarlarına asılır, sergide tüm katılımcılar diğer resimleri inceler. Atölye sona erer.

Atölye 3

Ders   : Hayat Bilgisi

Konu : Belirli Gün ve Haftalar ( 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü)

Süre   : 40’ + 40’

Yöntem ve Teknikler: Yaratıcı Drama ( Donuk İmge)

Araç- Gereçler:

 "Sahne- rol- perde- aksesuar- dekor"  kelimlerinin yazılı olduğu 5' er kavram kartı, pastel boya, 2 li gruplar için (30x50) cm. resim kağıdı, Kartal Kaan' ın "Hisseli Harikalar Kumpanyası" adlı şarkısı, CD çalar

Kazanım:

1. Tiyatro ile ilgili “sahne- rol- perde- aksesuar- dekor” kavramlarını tanır.
2. 27 Mart’ ın Dünya Tiyatrolar Günü olduğunu bilir.

SÜREÇ:

A. Hazırlık- Isınma :

1. Etkinlik     :           Tiyatro Sepeti ( Meyve Sepeti Oyunundan derlenmiştir.)

Sınıf mevcuduna göre “sahne- rol- perde- tiyatro” kelimelerinin yazılı olduğu kartlar tüm öğrencilere birer kavram olacak şekilde hazırlanır, mekanda dağınık şekilde yerlere koyulur. Öğrenciler kavram kartlarının başında durur. 1 ebe kavram kartı olmadan oyun alanında bekler. Öğretmen hangi kavramı söylerse, o kavramdaki öğrenciler kendi aralarında yer değiştirir. Ebenin görevi yer değiştirmeler sırasında kendine yer kapmaktır. Öğretmen “27 Maaart !” diye bağırdığında, tüm öğrenciler yer değiştirir, yer değiştirirken de “ Dünya Tiyatrolar Günüüü!” diye bağırır.

2. Etkinlik     :           Tiyatro Dansı

            Öğrenciler mekanda çember olur. Öğretmen az sonra müzik eşliğinde mekanda dans edeceklerini, müzik durduğunda mekana dağınık olarak bırakılmış farklı renklerdeki bilgi kartlarından birer tane okumalarını söyler; müzik devam ettiğinde kartları yere bırakarak dans etmeye devam etmelerini ister. Her öğrenci 5 farklı renk bilgi kartını okuduktan sonra etkinlik sona erer.

Bilgi Kartları:

Rol                 : Tiyatro ve sinemada bir kişiliği canlandıran oyuncunun söylemesi ve yapması gereken hareketlerin adıdır.

Sahne           : Tiyatro eserlerinin ve diğer bazı performansların sergilenmesi için ayrılmış olan alan.

Perde             : Tiyatro eserinin bölümlerinin her birine verilen ad. Bu bölümler sahnedeki perdenin açılmasıyla başlayıp kapanmasıyla biter. Ayrıca bu perdeler arası mola da verilir.

Aksesuar      : Tiyatro sahnesinde kullanılan eşya.

Dekor             : Tiyatroda, sahneyi eserin konusuna göre döşeyip hazırlamada kullanılan eşyanın toplu adı.

B. Canlandırma      :

3. Etkinlik : Donuk İmge

Öğrenciler mekanda çember olur. Sayma yoluyla 1’ den 5 ‘ e kadar sayı verilir. 1’lerin, 2’lerin, 3’lerin, 4’lerin, 5’ lerin bir araya gelerek 5 grup oluşturmaları yönergesi verilir. Öğretmen her gruba farklı kelime kartlarını (rol- sahne- perde- aksesuar- dekor) dağıtacağını söyler.

Grup üyelerinin her biri gruplarına verilen kavram ile ilgili bir cümle yazar. Öğrenciler kendilerine verilen kartlardaki kavramları grup olarak bedenleri ile form alarak oluşturur. Sırayla her grup kendi kavramını donuk imge tekniği ile canlandırır. Donuk İmge şeklinde formunu almış grubun arasında gezinen öğretmen, grup üyelerine sırayla dokunur, kendisine dokunulan öğrenci kavram ile ilgili yazdığı cümleyi okur.

C. Değerlendirme:

4. Etkinlik :

Öğrenciler 2’ li gruplar oluşturur, gruplara (30 x 50) cm boyutunda resim kağıdı ve pastel boya verilir. Her gruba atölye sürecinde öğrendiği kavramları da düşünerek, tiyatro konulu resim yapmaları söylenir.

 Öğrencilerin yaptığı resimler 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü' nü kapsayan hafta boyunca sergilenir.

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...