BARIŞA UÇAN KAĞITTAN TURNALAR (8. EİÖK POSTER KABUL-2011)
BARIŞA UÇAN KÂĞITTAN TURNALAR
Eğitimde İyi Örnekler Konferansı (9 Nisan 2011)
Seda ALTAY
Metin ALTUNKAYNAK
Doğankent Celil Çavuşoğlu İlköğretim Okulu, Yüreğir, ADANA
" Japonya'ya atom bombasının atılmasından on yıl sonra, yayılan radyasyonun etkisiyle lösemiye yakalanan ve 644 tane turna kuşu katladıktan sonra hayatını kaybeden 12 yaşındaki Sadako Sasaki'nin anısına...."
ÖZET:
Bu çalışmada, öğrencilere savaşın olumsuz etkileri ve barışın evrensel gerekliliğiyle ilgili duyuşsal farkındalık kazandırmak amaçlanmıştır. Çalışmaya Adana Yüreğir Doğankent Celil Çavuşoğlu İlköğretim Okulu 4/D sınıfından 16 öğrenci katılmıştır. Öğrencilere, her hafta “Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu” adlı kitaptan bir bölüm okunmuştur. Bu kitap, Hiroşima'ya atom bombası atılmasından 10 yıl sonra kan kanserinden yaşamını kaybeden Sadako‘nun günlüklerinden derlenerek yazılmıştır. Öğrenciler, kitabın okunan bölümleriyle ilgili barış günlüklerine yazılar yazıp, resimler çizmişlerdir. Çalışmanın sonunda origami ile barış için kâğıttan turna kuşları katlamış, kâğıt turnaların kanatlarına barış mesajları yazmış ve dünya çocuklarının ortak duygusunu paylaşmışlardır. “Bu bizim çığlığımız, bu bizim duamız: Dünyada barış”.
AMAÇ:
Çalışmanın amacı; savaşın çevre ve insanlar üzerinde bıraktığı olumsuz etkiler ile barışın ülkemiz ve dünyamız için ne kadar önemli-gerekli olduğuyla ilgili öğrencilerde farkındalık yaratmak, onlara barışçıl duygular kazandırmaktır. Bu çalışmayla aynı zamanda barış eğitiminde yurt içinde ve yurt dışında yayınlanmış etkileyici görsel ve yazılı kaynaklardan yararlanılabileceğine, farklı disiplinler arası yaratıcı etkinliklerle barış kavramının somutlaştırılabileceğine dikkat çekmek te amaçlanmıştır.
GEREKÇE:
Geçmiş yıllardan günümüze kadar büyük devlet adamları, ünlü düşünürler ve yazarların barış ile ilgili söylemiş oldukları sözlerin çokluğu ve ortak noktaları barışın ne kadar önemli bir kavram olduğu konusunda günümüze ışık tutmuştur. Atatürk, “Yurtta barış, dünyada barış” sözüyle dünya barışının hem ülkemiz hem de dünyadaki diğer ülkelerin çabasıyla sağlanacağını vurgulamak istemiştir. Marthin Luther King'in “Kuşlar gibi uçmasını, balıklar gibi yüzmesini öğrendik. Ancak bu arada çok basit bir sanatı unuttuk; kardeş olarak yaşamayı.” sözü ise her türlü gelişmeye ayak uydurabilen insanoğlunun barış ve kardeşlik içinde yaşama konusunda yetersiz kaldığına dikkat çekmektedir.
Geçmişten günümüze barış konusunda ışık tutan ünlülerin sözleri ve çok fazla sayıda kaynak olmasına rağmen; son yıllarda günlük yaşamda; şiddet, çatışma ve savaş haberleri medyada ilk sıralarda yerini almaktadır. Savaş, sadece ülkeler arasında değil; okullarda, evde ve sokakta kısacası her yerde bireyler arası çatışmalar şeklinde kendini göstermektedir. MEB, Sosyal bilgiler, Hayat Bilgisi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri öğretim programlarında barış eğitimi ile ilgili kazanımlara her ne kadar yer verilse de bunların daha etkili çalışmalara dönüştürülmesi gerekmektedir. Barış eğitimi verilirken öğrencilerin duygularına hitap etmek, soyut bir kavram olan barışı somutlaştıracak etkinliklere yer vermek önem taşımaktadır. Dünyada etki yaratmış, kitap, film ve diğer görsel ve işitsel kaynaklardan yararlanmanın öğrencilere barış farkındalığı ve barışçıl duygular kazandırmada daha olumlu etkiler yaratacağı düşünülmektedir. “Barışa Uçan Kâğıttan Turnalar” bu gerekçelere örnek teşkil edecek bir çalışmadır.
EĞİTİM / ÖĞRETİM SÜRECİNE GETİRDİĞİ YENİLİK:
MEB Hayat Bilgisi, Sosyal bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri öğretim programlarında barış eğitimine yönelik daha çok hatayı kabul etme, sorun çözme becerisi, etik değerler, farklılıklara saygı duyma, duyguların ifadesi, haklara saygı ile ilgili sınırlı sayıda kazanıma yer verilmiştir (Arsal, 2008). Çatışmalar ve bu çatışmaların çözümü konusunda daha çok sınıfta, okulda, evde kişiler arası çatışmalar ve çözümleri ile ilgili kazanımlara ağırlık verilmiş; toplumsal ve toplumlar arası çatışmalar ve bunların çözümleri geri planda kalmıştır. Bununla birlikte öğrencilerin ders ve çalışma kitaplarındaki etkinlerde; uluslar arası düzeyde görsel, işitsel kaynaklardan(video, film, kitap… vb. ) ve farklı disiplinlerden yeterince yararlanılmadığı belirlenmiştir.
Bu çalışmanın şu yönleriyle yenilik getiren bir çalışma olduğu söylenebilir: Öncelikle çalışmada ana kaynak olarak Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu adlı kitap kullanılmıştır. Bu kitap, Hiroşima'ya atom bombası atılmasından 10 yıl sonra kan kanserinden yaşamını kaybeden Sadako‘nun günlüklerinden derlenerek yazılmıştır. Bu kitapta, toplumlar arası bir çatışmanın çevreye ve insanlara verdiği olumsuzluklar bir çocuğun yaşam öyküsüyle okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmaya katılan öğrenciler, Sadako ve Kağıttan Bin Turna Kuşu adlı kitaptan çok etkilenmişler; Sadako da onların yaşlarında bir çocuk olduğu için Sadako ile empati kurmuşlardır. Savaşın etkilerini yürekten hissetmiş, Sadako Sasaki ile birlikte umut etmiş, birlikte üzülmüşlerdir. Bu çalışmada barış günlükleri tutarak, resimler çizerek ve kâğıttan turnalar katlayarak kısacası farklı disiplinlerden yararlanarak barış konusunu kendileri için somutlaştırmışlar, yaratıcılıklarını da ortaya koyarak barış farkındalığı kazanmışlar ve dünyaya seslenerek barış mesajları yazmışlardır.
UYGULAMA YAPILAN GRUBUN ÖZELLİKLERİ:
Çalışmaya, Doğankent Celil Çavuşoğlu İlköğretim Okulu 4/D sınıfından 16 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin 4'ü erkek, 12 tanesi kızdır. Yapılacak çalışmanın ayrıntıları öğrencilere duyurulmuş ve çalışmaya katılmak isteyen bütün öğrenciler çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin 10 tanesi, 10; 6 tanesi ise 11 yaşındadır. Okulumuz göç almış bir bölgede bulunmaktadır. Öğrenciler; Urfa-Siverek, Adıyaman-Gerger, Bingöl ve Siirt şehirlerinden Adana'ya göç eden ailelerin çocukları. Bu öğrencilerin el becerileri gelişmiş, güzel ve yaratıcı çalışmalar ortaya koyabiliyorlar.
KULLANILAN MATERYALLER:
Çalışmada; Elenor Coerr'in Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu adlı kitabı, öğrencilerin barış günlüğü olarak kullandıkları birer defter, origamiden turna yapmak için; renkli kartonlar, kâğıtlar, makas, yapıştırıcı ve renkli kalemler kullanılmıştır.
UYGULAMANIN YAPILIŞI VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ:
Çalışmanın etkinlikleri Serbest Etkinlikler dersi ders saatleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 10 hafta boyunca, toplam 10 ders saati kullanılmıştır. Öğrencilere öğretmen tarafından her hafta Sadako ve Kâğıttan Bin Turna adlı kitaptan bir bölüm okunmuştur. Öğrenciler, kitabın bölümü okunurken dikkatle dinlemişler bazen notlar tutmuşlar, ardından bazen ders saatlerinde; bazen ise evde günlüklerine kitabın bölümüyle ilgili yazılar yazarak ve resimler yaparak duygu ve düşüncelerini aktarmışlardır. Kitabın bölümlerinin okunmasının bitimini takip eden hafta, öğrencilere origamiyle turna katlama (turna dünyada barışın ve nükleer silahsızlanmanın simgesi olduğu için) öğretilmiş ve onlardan katladıkları turnaların üzerine barış mesajları yazmaları istenmiştir. Çalışmanın sonunda üzerlerine barış mesajları yazılı turnalar sınıfın tavanlarına ve duvarlarına asılarak sergilenmiştir. Kitabın bölümlerinin öğrencilere okunduğu tarihler ve turna katlamasının yapıldığı tarih aşağıda verilmiştir:
BÖLÜMLER BÖLÜM ADI OKUNDUĞU TARİH
1.BÖLÜM İyi Şans İşaretleri 10/11/1010
2. BÖLÜM Barış günü 17/11/2010
3. BÖLÜM Sadako'nun Sırrı 24/11/2010
4.BÖLÜM Artık Sır olmaktan Çıktı 1/12/2010
5. BÖLÜM Altın Renkli Turna 8/12/2010
6. BÖLÜM Kenji 15/12/2010
7. BÖLÜM Yüzlerce İstek 22/12/2010
8. BÖLÜM Son Günler 29/12/2010
9. BÖLÜM Rüzgârla Yarış-Son Söz 06/01/2011
Etkinlik Yapıldığı Tarih
Turna Katlama Etkinliği 12/01/2011
UYGULAMA ÖRNEKLERİ:
1)Öğrencilerin Barış Günlüklerine Yazdıkları Yazılardan Örnekler:
“Sadako lösemi. Ailesi Sadako için çok üzüldü tabi sadece ailesi değil, akrabaları ve arkadaşları ve bizler de çok üzüldük. Keşke iyileşse ailesine kavuşabilse. Kötü bir şey olacağını düşünmek bile istemiyorum. Herkes savaş çıkarmasa, Dünya'da barış olsa insanlar ölmese. Şu silahlar hiç olmasa. Sadako'nun arkadaşı Kenji atom bombası sonucu bütün yakınlarını kaybetmiş ve yalnız kalmış. Siz onunu yerinde olsaydınız ne yapardınız? Keşke bunların hepsi bir hayal olsa… Siz hiç ölmekten korktunuz mu? Sadako'nun hiçbir suçu yoktu. Böyle bir duruma düştüğü için çok üzüldüm. O gözlerini kapadı ve bir daha açmadı… “
“Herkes Sadako'nun yerinde olabilirdi. Biz de olabilirdik. Ben Sadako'nun durumuna çok üzüldüm. Bayanlar ve baylar, siz daha doğmadan lösemi hastalığına yakalandınız mı? Sadako'nun hastane arkadaşı Kenji, daha doğmadan annesinin karnında atom bombasından zehirlenmiş. Ben onlar için çok üzüldüm ve onları tanımasam da ömür boyu çok seveceğim… Siz hiç annesiz ve babasız büyüdünüz mü? Kenji bütün ailesini savaşta kaybetmiş. Ben onlara çok acıdım. Onların hiçbir suçu yoktu. Ben hayatımda ilk defa böyle güzel bir hikâye okuyorum. Umarım Sadako cennette daha mutlu olur. Sadako’yu tanımasam da kalbimde yeri var.Bundan sonra o benim en iyi arkadaşım oldu.”
“Sadako lösemi hastasıymış çok üzüldüm. Bütün dünyaya sesleniyorum, küsseniz lütfen barışın. Eğer barışmazsanız savaş çıkar ve biz bütün çocuklar kötü etkileniriz. Sadako'yu halsiz, hasta gören ailesi nasıl ayakta durabiliyor? Sadako hastanede, koşu yarışmalarını, dersleri, arkadaşlarını ve annesinin yemeklerini yiyemediği için ben çok üzüldüm. Çok üzülüyorum Sadako bunları savaş yüzünden yaşıyor. Size söyleyeyim, eğer herkes savaşı bırakıp barışmazsa herkes Sadako gibi kötü etkilenebilir. Dünyamızda savaş olmasaydı Sadako şimdi hastane de değil de evde ailesiyle ya da okulda arkadaşlarıyla birlikte olacaktı.”
“Bazı insanlar savaş istedikleri için masum insanlarda zarar görüyor. Sadako öldüğü için çok üzüldüm, eminim cennettedir.”
“Keşke savaş diye bir şey olmasa. Silah diye bir şey olmasaydı. Dünyada herkes kardeş olsaydı. Arkadaşlarınızla bile küsmeyin barışın.”
“Çok üzüldüm iyileşip eve gitmesini çok istiyorum. Sadako keşke bizim sınıfta olsa…”
“Keşke evine dönebilse, turna kuşları onu iyileştirebilse…”
2)Öğrencilerin Kâğıttan Turnaların Üzerlerine Yazdıkları Barış Mesajlarından Örnekler:
Öğrencilerin kâğıttan katladıkları turnaların üzerine yazdıkları barış mesajları aşağıda verilmiştir:
“Dünyada barış daim olsun. Dünyada mutluluk olsun istiyorum. Herkes birbirini kırıp, üzmeden yaşasın.”
“El ele verelim. Barışı sağlayalım.”, “
Savaş bitsin. Barış başlasın.”,
“Savaş diye bir şey olmasın. Dünyada barış yayılsın.
"Dünyanın çocukları yurduma koşuyor. Herkes mutlu oluyor.”,
“Savaşa Hayır. Barış her eve lazım.”,
“Barış her eve yayılsın. Her yer barışla dolsun.”,
“Dünya Barışla Dolsun. Herkes Birbirine Hoşgörülü Olsun. Herkes mutlu olsun.”,
”Barış bütün dünyaya yayılsın.”,
“Her yer barışla dolsun. Her yerde insanlar mutlu olsun.”,
“Çocuklar ölmesin.”,
“Dünya barışla dolsun. Bu turna kuşu Sadako için.”,
“Savaşa son. Her şey barış için.”,
“Dünya barışla dolsun. Savaşlar bitsin".”,
“Dünya barış içinde kardeşçe yaşasın.”,
“Savaşa son.”,
“Savaşa hayır, barışa evet.”.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ:
Ölçme ve değerlendirme sürecinde öğrencilerin tuttukları barış günlüklerinden ve kâğıttan katladıkları turnaların üzerlerine yazdıkları barış mesajlarından yararlanılmıştır. Çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Barış günlükleri çalışmayı yapan iki öğretmen tarafından teker teker okunmuş, incelenmiş ve öğrencilerin günlüklere yazdıkları yazılar ve çizdikleri resimlerle ilgili notlar tutulmuştur. Günlükler incelenirken özelikle öğrencilerin kitaptan nasıl etkilendiklerine; kültürel farklılıklar-benzerliklere, Sadako'nun yaşadıklarına yönelik duygu ve düşüncelerine odaklanılmıştır. Kâğıttan turnaların üzerlerine yazılan barış mesajları da bilgisayar ortamına aktarılmış ve bulgular elde edilmeye çalışılmıştır.
BULGULAR VE SONUÇLAR:
BULGULAR:
1)Öğrencilerin Barış Günlüklerine Yazdıkları Yazılardan Elde Edilen Bulgular:
a)Kültürel Benzerlikler ve Farklılıklarla İlgili Barış Günlüklerine Yazdıkları Yazılardan Elde Edilen Bulgular:
Kitaptaki kültürel öğelerden etkilenen öğrenciler, etkilendikleri kültürel öğeleri barış günlüklerine aktarmışlardır. Japon ve Türk kültürü ile ilgili benzerlikler ve farklılıkları günlüklerine yazarak aktarmışlardır. Yöresel yemekler, giysiler, saç modelleri, bayramlar, özel günler, uğur getiren varlık ve eşyalar öğrencilerin ilgisini çeken kültürel öğeler olmuştur.
Öğrencilerin barış günlüklerine yazdıkları kültürel öğelerden bazıları aşağıda verilmiştir:
“Japonların yedikleri yemekler, kıyafetleri ve saç modelleri çok hoşuma gitti. Hiroşima'da örümcek uğur getirir, biz de ise nazar boncuğu, uğur böceği, at nalı. Japonların yemekleri de çok farklı. Fasulye çorbası, pilav ve turp turşusunu kahvaltıda yiyorlar.”
“Onlarda barış günü var, savaşta hayatını kaybedenleri anıyorlar. Biz de de şehitlerimizi andığımız anma günleri var.”
“Onlarda Spor bayramı var. Bizde de 19 Mayıs Spor Bayramı'dır.”
“Biz de barış günü yoktur ama bayramlar var. Kurban Bayramı ve Şeker Bayramı’nda küs akrabalarımız barışır.”
b)Sadako'nun Yaşadıkları, Savaş ve Barışla İlgili Barış Günlüklerine Yazdıkları Yazılardan Elde Edilen Bulgular:
Öğrenciler, barış günlüklerinde Sadako'nun atom bombasının yaydığı radyasyon sonucu lösemi olmasına; onun sürekli hastanede kalmak zorunda kalmasına; evini, ailesini, okulunu ve arkadaşlarını özlemesine; ağrılar çekmesine ve son olarak ta gözlerini kapayıp bir daha açmamasına çok üzüldüklerini belirtmişlerdir. Son ana kadar Sadako ile birlikte ümit ettiklerini barış günlüklerine aktarmışlardır. Sadako iyileşme belirtileri gösterdiği bölümlerde günlüklerine günlerinin güzel geçtiğini, Sadako için sevindiklerini yazmışlardır.
Çalışmaya katılan öğrenciler, empatik te düşünerek Sadako yerinde kendilerinin, akrabalarının ya da komşularının olabileceğini yazmışlaradır. Ya da Kenji gibi savaşta ailelerini, komşularını kaybedebileceklerini yazıya aktarmışlardır. Savaştan herkesin Sadako gibi etkilenebileceğini ve savaşlardan masum insanların ve çocukların da zarar görebileceklerini yazmışlardır.
Öğrenciler; barışa yönelik isteklerine ve isteklerinin gerekçelerine de barış günlüklerinde yer vermişlerdir. Küsen arkadaşların birbirleriyle barışması ve dünyada barışın sağlanmasıyla ilgili yazılı aktarımlarda da bulunmuşlardır.
Öğrencilerin Sadako'nun Yaşadıkları, Savaş ve Barışla ilgili barış günlüklerine yazdıkları yazıların bir kısmına aşağıda verilmiştir:
“Sadako lösemi. Ailesi Sadako için çok üzüldü tabi sadece ailesi değil, akrabaları ve arkadaşları ve bizler de çok üzüldük. Keşke iyileşse ailesine kavuşabilse. Kötü bir şey olacağını düşünmek bile istemiyorum. Herkes savaş çıkarmasa, Dünya'da barış olsa insanlar ölmese. Şu silahlar hiç olmasa. Sadako'nun arkadaşı Kenji atom bombası sonucu bütün yakınlarını kaybetmiş ve yalnız kalmış. Siz onunu yerinde olsaydınız ne yapardınız? Keşke bunların hepsi bir hayal olsa… Siz hiç ölmekten korktunuz mu? Sadako'nun hiçbir suçu yoktu.Böyle bir duruma düştüğü için çok üzüldüm.O gözlerini kapadı ve bir daha açmadı… “
“Herkes Sadako'nun yerinde olabilirdi. Biz de olabilirdik. Ben Sadako'nun durumuna çok üzüldüm. Bayanlar ve baylar, siz daha doğmadan lösemi hastalığına yakalandınız mı? Sadako'nun hastane arkadaşı Kenji, daha doğmadan annesinin karnında atom bombasından zehirlenmiş. Ben onlar için çok üzüldüm ve onları tanımasam da ömür boyu çok seveceğim… Siz hiç annesiz ve babasız büyüdünüz mü? Kenji bütün ailesini savaşta kaybetmiş. Ben onlara çok acıdım. Onların hiçbir suçu yoktu. Ben hayatımda ilk defa böyle güzel bir hikâye okuyorum. Umarım Sadako cennette daha mutlu olur.Sadako'yu tanımasam da kalbimde yeri var.Bundan sonra o benim en iyi arkadaşım oldu.”
“Sadako lösemi hastasıymış çok üzüldüm. Bütün dünyaya sesleniyorum, küsseniz lütfen barışın. Eğer barışmazsanız savaş çıkar ve biz bütün çocuklar kötü etkileniriz. Sadako'yu halsiz, hasta gören ailesi nasıl ayakta durabiliyor? Sadako hastanede, koşu yarışmalarını, dersleri, arkadaşlarını ve annesinin yemeklerini yiyemediği için ben çok üzüldüm. Çok üzülüyorum Sadako bunları savaş yüzünden yaşıyor. Size söyleyeyim, eğer herkes savaşı bırakıp barışmazsa herkes Sadako gibi kötü etkilenebilir. Dünyamızda savaş olmasaydı Sadako şimdi hastane de değil de evde ailesiyle ya da okulda arkadaşlarıyla birlikte olacaktı.”
2)Öğrencilerin Kâğıt Turnaların Üzerine Yazdıkları Mesajlardan Elde Edilen Bulgular:
Öğrenciler, katladıkları turnaların üzerine yazdıkları mesajlarda hoşgörü, birliktelik, mutluluk kavramlarına dikkat çekmişlerdir. Savaşların bitmesi ve barışın her yerde sağlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Barışın her eve ve bütün dünyaya yayılmasını dilemişlerdir.
Öğrencilerin kâğıt turnaların üzerine yazdıkları mesajlardan örnekler aşağıda verilmiştir:
“El ele verelim. Barışı sağlayalım.”, “
"Dünyanın çocukları yurduma koşuyor. Herkes mutlu oluyor.”,
“Barış her eve yayılsın. Her yer barışla dolsun.”,
“Dünya barışla dolsun. Herkes Birbirine Hoşgörülü olsun.”,
“Çocuklar ölmesin.”,
“Dünya barışla dolsun. Bu turna kuşu Sadako için.”
“Dünya barış içinde kardeşçe yaşasın."
“Savaşa hayır, barışa evet.”.
SONUÇLAR:
Bu çalışma sonucunda öğrenciler, Japon kültürüyle kendi kültürleri arasında kültürel farklılıklara ve benzerliklere dikkat çekmişler, kültürel farklılıklarımız olmasına rağmen savaşın bütün dünyanın ortak bir sorunu olduğunu empatik bir şekilde dile getirmişlerdir. Savaşın olumsuz etkilerini yüreklerinin derinliklerinde hissetmişler; barışın gerekliliğini savaşın Sadako'ya yaşattıklarından etkilenerek savunmuşlardır. Katladıkları turnaların kanatlarına yazdıkları barış mesajlarında dünya çocuklarının ortak duygusunu paylaşmışlardır. “Bu bizim çığlığımız, bu bizim duamız: Dünyada barış”.
ÖNERİLER:
Aşağıdaki öneriler, öğrencilere barış farkındalığı ve barışçıl duygular kazandırmada olumlu etkiler yaratabilir:
1)Barış eğitiminin çocuklara erken yaşlarda verilmesi,
2)Barış eğitiminin ayrı bir ders olarak okutulması,
3)Sosyal kulüpler arasına barış kulübünün de eklenmesi,
4)Barış eğitimi ile ilgili yaratıcı etkinlikler planlanması,
5)Barışla ilgili dünyada etki yaratmış, kitap, film ve diğer görsel ve işitsel kaynaklardan yararlanılması.
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
Arsal, Z.(2008), İlköğretim Programları ve Barış Eğitimi, XVII. Ulusal Eğitim bilimleri Kongresi, 1-3 Eylül, Sakarya Üniversitesi.
Barış Eğitimi, http://webograf.com/toder/bar%C4%B1s%20egitimi.html
Barış Eğitimi, www.toder.org/11barisegitimi/images/BarisEgitimiSunum.ppt
Bursalıoğlu, Z.(1987), Atatürk, Barış ve Eğitim, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi(Sayı 8, Cilt: III)
Coerr, E.(2002), Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu, (1. baskı), Beyaz Balina Yayınları, İstanbul
Coerr, E.(2010), Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu, (2. baskı), Beyaz Balina Yayınları, İstanbul
"Sadako Sasaki'nin Hayat Öyküsü", http://www.global-zero-now.de/tuer/pdf/sadako.pdf
Turna katlama diyagramı, http://conflictzen.lenski.com/how-to-fold-an-origami-crane/
Turna katlama videosu, http://www.howcast.com/videos/247958-How-To-Fold-an-Origami-Crane
Öğrenciler, barış günlÜklerine yazılar yazıp, resimler çizerken
Dünyada barışın ve nükleer sialahsızlanmanın simgesi olan turnalar...Turna kuşu katlama ve turnaların kanatlarına barış mesajları yazma etkinliği
Katlanan turnaların sınıfımızın tavanında ve duvarlarında sergilenmesi
Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...