VOLKAN BAL

Bugün okullarda teknolojik destekle kullanılabilecek bir ürünü incelerken Dünya'nın yörüngesi ile ilgili bir  kavram yanılgımı gördüm ve şok oldum sizlerle de paylaşmak istedim. Öncelikle incelediğim yazılımın adı Eye on Solar System (http://solarsystem.nasa.gov/eyes/)

Dünya'nın yörüngesi bize resimlerde hep yumurta gibi gösterildi, uygulamada ise bu çember gibiydi. Acaba NASA bir yanlışlık mı yapmıştı? Sayıları kontrol ettim, hesaplamalara baktım hepsi tutuyordu. İyi de neden eliptik değildi yörünge?

İlk görüntü programdan ikicisi ise http://www.universetoday.com/61202/earths-orbit-around-the-sun/ sitesinden alınma. Bakın siz karar verin.

Farkedeceğiniz gibi aralarında çok fark var. Aslına bakarsanız güneşle Dünya arasındaki mesafe en az 147.098.074 km en fazla 152.097.701 km imiş (kaynak). Matematikteki yüzde hesabına göre yaklaşık %3'lük bir fark var. Yani en uzak mesafe ile en yakını arasında sadece %3 lük büyüklük farkı var. Bu da neredeyse güzel bir çember gibi görünmesine neden oluyor. Yani bize okullarda gösterdikleri baya bir abartılı bir görüntü. Tabi ilk buna baktığınızda mevsim farklılıkları olduğunu düşünmek normal. Öğretmenlerimiz yarım ağız fark bundan değil Dünya'nın ekseninin eğik olması diyorlardı da bizi ikna etmeye çalışıyorlardı.

Aşağıdaki ike resme bakınca açıdan kaynakladığını görebilirsiniz.

Tabi bu sorun bize gösterilen resimleri tam bilmeden yorumlamaya çalışmamızdan kaynaklanıyor. Bilmeyince de 23,5 derecelik bu eğimin yönü sürekli değişiyor ondan dolayı da mevsimler oluşuyor sanıyordum. Meğer o da doğru değilmiş. Eğim sürekli aynı yöne sabit. Aslında Dünya güneşe göre pozisyonu değiştiğinde bu eğimden dolayı güneşe bakan taraf daha çok etkileniyor. Bize gösterilen resimler hep dünyayı yandan gösteriyor. Yukarıdan bakınca olay daha net aslında. Biraz daha anlatmak gerekirse yukarıdaki ikinci çizimde eksen dik gibi görünüyor aslında eğik fakat eğim sayfanın içine doğru.

Sola doğru esneyen birini karşıdan bakınca rahatlıkla farkedebilirsiniz, yandan bakınca aynı şekilde esnediğini anyalamayabilirsiniz.

Aşağıdaki betimleme dünya ile ilgili durumu daha net görmenizi sağlayabilir. Kırmızı yuvarlak kutup çemberi ortasındaki nokta ise kutup noktası.

Fark edebileceğiniz gibi iki konumda Dünya'nın iki yarım küresi de güneşe aynı açıyla bakıyor. Diğer pozisyonlarda ise bir taraf diğerine göre daha şanlı ya da şanssız. eğime göre ışığın daha dik geldiği kısım daha sıcak daha az dik gelen kısım ise daha serin olmakta.

(3., 4. ve 6. görseller http://www.physicalgeography.net/fundamentals/6h.html adresinden alınma.)

İlginç değil mi?

Bir animasyonda buldum bu olayı gösteren (http://en.wikipedia.org/wiki/Axial_tilt)

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...