ISPANAKLI KEK

Yavru TEMA Şenliği / Nisan 2008 – Ankara TBMM (Konu : Türkiye’nin Çevre Sorunlarının Çocuk Gözüyle Milletvekillerine Yansıtılması ve Bu Amaçla Yapılan Kolaj Çalışmalarının Meclis Bahçesinde Sergilenmesi)

Yavru TEMA Sorumlusu

Belma KILIÇ

Moderatörler

Şebnem FERİVER

Mehmet Duran ÖZNACAR'ın Uyguladığı Etkinlikler;

Botanik Sanat Müzesi

Bitki Olalım

Çıplak Ada

Aşağıda "Bitki Olalım Etkinliği verilmiştir. Diğer etkinlikleri tamamıyla uygulamak için Anı Yayıncılık, Güncel Çevre Sorunlarıyla İlgili Eğitsel Etkinlikler kitabından yararlanılabilir. 

“Bitki Olduk”

ÖĞRENME ALANI                       : Canlılar ve Hayat

KAZANIMLAR                  :

1- Çiçekli bir bitkinin kısımlarının görevlerini açıklar

2- Çiçekli bir bitkide tozlaşmayı sağlayan etkenleri belirtir.

3- Birçok meyve ve tohumun hayvanlar ve insanlar için besin kaynağı olduğunu örnekleriyle sunar

4- Çevresinde bulunan bitki ve hayvanlara sevgiyle davranır

5-  Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur Üreticilerin fotosentez yaparak basit şeker ve oksijen ürettiğini belirtir

6- Üreticilerin fotosentez ile güneş enerjisini kullanılabilir enerjiye dönüştürdüğünü ifade eder

SÜRE                                    : 80 dakika ( 40 + 40 )

SEVİYE                                :5. Sınıf, 6. Sınıf, 7. Sınıf, 8. Sınıf   

ARAÇ-GEREÇ                   : Alıç ağacı ile sohbetler, Birand H., Tübitak yayınları 2001

ANAHTAR KELİMELER            : Bitki, kök, gövde, çiçek, meyve, tohum

DİĞER ALANLAR                        : Sosyal bilgiler 

İŞLEYİŞ                               :

BİRİNCİ BASAMAK

Süre                           : 20 dakika 

İşleyiş  :

Birinci Adım

Öğrencilerin yarımay biçiminde dizilemeleri istenir.

Öğretmen: Bir bitkiye benzemeye çalışacağız.

Kullanılan Analojilerin Haritalandırılması:

Kollarımız- Dallar

Ellerimiz- Yapraklar

Vücudumuz – Gövde

Ayaklarımız- Kökler

Öğrenciler öğretmenin “dokun” dediği yerlere dokunmaya çalışır. “Dalına dokun” yavaş ve hızlı şekilde uygulamaya devam edilir. “ Yapraklarını dallarına dokundur”.

İkinci Adım

Öğrencilerin çember oluşturmaları ve oturmaları istenir.

Öğretmen: “Sizler birer bitki tohumlarısınız”  Öğrenciler başlarını öne eğer ve öğretmeninin yönergelerine uygun hareket ederler.  

Tohum- Çimlen,

Yaprak aç,

Fidan ol,

Ağaç ol,

Büyük bir ağaç ol,

Meyve ver,

Tohum toprağa düş. 

Uygulama hızlandırılarak tekrar ettirilir.

İKİNCİ BASAMAK

Birinci Adım

Süre                           : 30 dakika

Araç-gereç                 : Alıç ağacı ile sohbetler, Birand H., Tübitak yayınları 2001

Öğretmen: “Bir bilim adamı ile bir ağaç dost olmuşlar. Bilim adamı sık sık ağacın yanına gider ve dertleşirlermiş.”

Günlerden bir gün bilim adamı ağacın yanına gelmiş.

-          Hoş geldin

-          Hoş bulduk. Baharın ilk günlerinde geleceğimi söylemiştim, işte geldim. Dün gece buraya yağmur yağdı mı?

-          Sabah karşı bir sağanak oldu.  Neden sordun.

-          Havada taze ot ve toprak kokusu var. Baksana büyük bir şamata ile geçen sığırcık sürüsüne, vınlayarak çiçekten çiçeğe konan arılara, sineklere onlarda ne kadar keyifliler. Sende bu şölene katılmış bütün dallarını çiçeklerle donatmışsın.

Öğrenciler 3-4 kişilik gruplara ayrılır. Her grup aşağıdaki isimlerden birini seçer.

Bilim adamı

Ağaç

Yaprak

Kök

Gövde

Çiçek

Meyve

Arı

Kuş

Her grup seçtiği isimleri canlandırarak yukarıdaki konuşmayı devam ettirir. Doğaçlamaya başlanır.

Öğretmen: Doğaçlamanın ilerlemediği durumlarda ara ara role girer. “Ben Geldim” diyerek, herhangi bir canlı olarak doğaçlamaya dâhil olur ve etkinliği yönlendirir.

Öğretmen: Eğrelti Otu..

Ben bir eğrelti otuyum. Orman bölgelerinde ve özellikle Karadeniz ormanlarında birçok akrabam yaşar. Yapraklarım yelpaze biçiminde ve gösterişlidir. Biz eğrelti otları eşeysiz üreriz. Yapraklarımızın alt kısımlarında kahverengi nokta nokta kabarcıklar vardır. Bu kabarcıkların altında ise spor keselerimiz vardır. Islak yerlerde bu sporlarımız çimlenir ve kalp şeklinde, yassı bitkiciklerimiz oluşur. Bu bitkiciklerimizin ne kökü, ne gövdesi ne de yaprağı vardır. Bizim eşeyli üreyen bitkiciklerimizdir onlar. Bitkiciklerimizde erkek hücreler ve dişi hücreler bulunur. Yağmur yağdığında su ile erkek hücreler, dişi bitkiciklere giderek yumurtaları döllerler. İşte döllenen yumurta hücresi gelişerek biz eğreltileri meydana getirirler.

Öğretmen: Gelincik

Biz eğreltiler gibi döllenme olayımızı yağmur duasına bağlı bırakmayız. Benim çiçeklerime bir bakın ne kadar güzeller değil mi?

Çiçeklerimizin alt kısımlarında bulunan yeşil renkli yapraklarımızın ismi çanak yapraktır. Çanak yapraklarımız çiçeklerimizi sıcağa, soğuğa karşı korur.  Çanak yapraklarımızın arasında renk renk taç yapraklarımız bulunur. Bu renkli yapraklar böcekleri ve kuşları baştan çıkarır.

Taç yapraklarımızın arasında şişkince iplikçikler var. Onlar bizim erkek organlarımızdır. Bu organlar olgunlaşınca içlerinde pudra gibi polen adı verilen tozlar etrafa yayılır. İşte erkek organlarımızın arasında bir sürahi şeklinde dişi organımız bulunur ve içinde yumurtalarımız vardır.

Döllenme olabilmesi için çiçek tozlarımızın dişi organa ulaştırılması gerekir. Bizim erkek üreme tozlarımız, su , hava, kuş ve böceklerle dişi organlara taşınabilir.

Öğretmen: Çam ağacı

Bizim üzerimizde hem erkek, hem de dişi çiçekler vardır. Dişi çiçeklerimiz dallarımızın uçlarında, erkek çiçeklerimiz onların alt kısmında bulunur.

İkinci Adım

Süre                           : 20 dakika

Araç-gereç                 : Alıç ağacı ile sohbetler, Birand H., Tübitak yayınları 2001

Öğretmen: İncir ağacının hikâyesinden bir bölüm okur.

İncir Akdenizli bir bitkidir. Geçtiğimiz yüz yılda Amerikalılar incir fidanlarını iklimi ege bölgesine benzeyen Kaliforniya’ ya götürmüşler ve dikmişler. Fidanlar büyümüş, ağaç olmuş fakat bir türlü meyve vermemiş.

Öğretmen: “İncir ağaçları neden meyve vermemiş?”,  diyerek. Öğrencilerden hikâyeyi tamamlamalarını ister.

Hikâyeyi tamamlayan grupların hikâyeleri dinlenir.  

Öğretmen: Hikâyeyi tamamlar.

Amerikalı uzmanlar ege bölgesine gelerek incirleri incelemeye başlarlar. İncelemeler sonunda incir çiçeklerinin tozlaşmasını sağlayan incir sineklerini far ederler. İncir çiçeklerinde kuluçka çıkaran incir sinekleri götürülünce incir ağaçları meyve vermeye başlamışlar.

DEĞERLENDİRME

Süre                           :10 dakika

Öğretmen: Aşağıdaki numaralandırmış kutucuklarda çiçekli ve çiçeksiz bitkilere ve kısımlarına ait örnekler verilmiştir. İçerisinde bir bitki veya bitki kısmı örneğinin bulunduğu bu kutucuk numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yukarıdaki kutucuklardan hangisinde/hangilerinde çiçekli bitkiler grubuna dahil olan bitkiler vardır?
2. Birinci soruda seçtiğiniz bitkilerin kısımlarını sıralayınız.
3. Yukarıdaki kutucuklardan hangisinde çiçeksiz bitkiler grubuna dahil olan bitkiler vardır?
4. Hem eşeyli hemde eşeysiz üremenin birlikte görüldüğü bitkiler hangi kutucuklarda verilmiştir ?
5. Yukarıdaki kutucuklardan hangisinde/hangilerinde hem karada yaşayan hemde suda yaşayan akrabaları olan bitki/bitkiler verilmiştir?
6. Yukarıdaki kutucuklardan hangisinde/hangilerinde verilen varlık uyku hâlinde iken uygun çevre koşulları oluştuğunda canlılık özelliği gösterir   ?

Diğer etkinlikleri tamamıyla uygulamak için Anı Yayıncılık, Güncel Çevre Sorunlarıyla İlgili Eğitsel Etkinlikler kitabından yararlanılabilir. 

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...