ISPANAKLI KEK

AVRUPA KONSEYİNİN ÜSTÜN ZEKALI ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMİ HAKKINDAKİ TAVSİYELERİ, 1994

a. Üstün zekalı öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarının tanınması için kanuni düzenleme yapılması
b. Üstün zekalıların tanılanması, başarılarının doğası ve başarısızlık nedenleri ile ilgili araştırmaların desteklenmesi
c. Üstün zekalıların eğitimi ve öğretmenlerin hizmet içi eğitimi konusunda bilgi sağlanması
d. Üstün zekalı öğrencilere normal okul sistemi içinde özel şartlar sağlanması
e. Bireyin üstün zekalı veya üstün yetenekli olarak etiketlenmesinin doğurabileceği olumsuz sonuçları engellemek için gerekli önlemlerin alınması
f. Psikologlar, sosyologlar ve eğitimciler arasında, üstün zekalılık ile ilgili göreceli olarak belirsiz tanımlanmış veya tanımlanmamış yapılar hakkında tartışma ve araştırmaların desteklenmesi.

Ayrıca Avrupa Üstün Zekalılar Konseyi (ECHA) 1994 yılından itibaren bir yıllık öğretmen eğitimi programı başlatmıştır. Programa katılanlara ECHA diploması verilmiştir. Katılımcıların pek çoğu daha sonra üstün zekalıların eğitimi alanında yüksek lisans eğitimine katılmıştır(Freeman 2002).


ALMANYA’DA ÜSTÜN YETENEKLİLER İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR

1. Almanya’daki Öğrenci Akademileri(Schülerakademien)

a. 1988 yılında, yüksek öğretime hazırlık olmak üzere 16-18 yaş grubu için yaz okulu olarak başladı.
b. Herhangi bir akademik alanda ders verilebilmektedir.
c. 16 günlük akademi eğitimine kız ve erkelerden oluşan 90 öğrenci katılmaktadır.
d. Her bir akademi çok geniş bir yelpazede ve farklı akademik alanlarda 6 ders içermektedir.
e. 1988-2001 yıllarında yatılı okullarda düzenlenen toplam 62 akademiye 5 400’den fazla öğrenci katılmıştır.
f. Katılımcılar olimpiyat yarışmalarında başarı gösterenler ve
g. Okulların (Gymnasium veya Gesamtschule) teklif ettiği öğrenciler arasından seçilmektedir.
h. Bu konuda İsrail Eğitim Bakanlığı ile ortak çalışma yürütülmesi planlanmaktadır(2002).

Akademinin amacı

a. Bilgiye ulaşma, disiplinler arası düşünme, araştırma teknikleri ve kendi kendine öğrenme yeteneklerini geliştirmek ve olgunlaştırmak için bilimsel çalışma fırsatı sunmak.
b. Öğrencileri zekalarını üst seviyede kullanmaları için cesaretlendirmek.
c. Öğrencilere kabiliyetli, yaratıcı, motive olmuş ve teşvik edici öğretmen ve bilim adamlarını model olarak sunmak
d. Birbirine yakın kabiliyet ve motivasyona sahip katılımcılarla yaşanan bu tecrübe sonucunda uzun süreli arkadaşlıklar kurulmasını ve diğer insanların değerli ve normal olarak algılanmasını sağlamak.

2002 Yılında açılan akademilerden bir tanesinde verilen dersler

i. Temel Fizik teorilerinin matematiksel yapısı
ii. Tümör araştırması.(Biyokimya, tıp ve biyoinformatik alanlarında disiplinler arası bir çalışma)
iii. Temel Hukuk Bilgisi
iv. Demokrasi ve tartışma(Çoğulcu bir toplumda anlaşmazlıklar nasıl çözülür?)
v. Aydınlanma mı, hipnotize olma mı? Toplumumuzda ‘kültür’ kavramı.
vi. Nazi Almanya’sında Müzik(Freeman 2002)


2. Hamburg Modeli

Felsefe ve matematik alanında çalışan bir grup bilim adamı tarafından Hamburg’ta 12 yaşlarında ve matematik alanında üstün beceriye sahip öğrencilerle ilgili bir araştırma başlatıldı. Öğrenciler Amerika Akademik Eğilim Testi(SAT)’nin Alman versiyonu olan bir eğilim testi ve matematiksel problem çözme becerisini ölçen bir testin sonucuna göre seçilmektedir. Öğrencilerden en yüksek puan alan 160-200 kişi cumartesi günkü matematik eğitim programına katılmakta ve kendilerine verilen matematik soru kitapçığında bulunan sorular evlerinde çözerek getirmektedir. Bu öğrencilerden seçilen 40 kişi programa kabul edilmektedir.

Öğrenciler küçük gruplar halinde ve haftadan haftaya değişen konularda zorlu matematik problemleri üzerine çalışırlar. Problemler öğrencilerin küçük matematiksel teorileri keşfetmelerini sağlayacak şekilde dizayn edilmektedir. İçerik olarak okul müfredatını kapsayan çalışmalardan çok modern matematikte uygulama alanı olan çocuklar için ilgi çekici alanlarda ve ileri seviyede matematik konularını içermektedir(Freeman 2002).

Öğrenci Seçimi

Öğrenciler, velilerinin isteğiyle ve okul yönetiminin bir uzman eşliğinde öğrencinin fiziksel ve bilişsel olarak okulda başarılı olabileceği yönündeki raporu doğrultusunda okula 1 yıl erken başlayabilmektedir. 

Sınıf atlama için öğrenci başarısı ve (her zaman şart olmamakla birlikte) psikolojik testler ölçü olarak alınmaktadır. Öğrenciyi anne-babası, öğretmenleri ve hatta kendisi aday olarak gösterebilmektedir. 

Okul dışı etkinliklerde tanılama ölçütlerini etkinliği düzenleyen kurumlar belirlemektedir. 
Özel girişimlerle düzenlenen üstün zekalılar programlarında genellikle IQ testleri kullanılmaktadır(Mönks ve Pflüger 2005).

Özel Provizyonlar

İlköğretime erken başlama ve ortaöğretimde sınıf atlama imkanları mevcuttur. Öğrenciler ayrıca üst sınıfların derslerine de katılabilmektedir. Çeşitli hızlandırma modelleri değişik eyaletlerde test edilmiş ve uygulanmıştır, uygulanmaktadır. 

Çalışma grupları, üniversitelerle ortak çalışmalar ve özel kuruluşlar organize edilmektedir. 

Okul öncesinde ve ilköğretimde müfredat dışı konular(müfredatı zenginleştirici) da işlenmektedir. İlköğretimde düzenli olarak okul içi yarışmalar yapılmaktadır. Öğrenciler ve veliler okul öncesinden lisenin sonuna kadar psikolojik destek alabilmektedir. 

Çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından okul dışı dersler ve yaz kampları sağlanmaktadır. Ayrıca yetenekli öğrenciler her bir devlette ve ülke genelinde yapılan yarışmalara katılmaları yönünde cesaretlendirilmektedir(Mönks ve Pflüger 2005). 

Öğretmen Eğitimi

Öğretmen eğitiminde üstün zekalılar ile ilgili dersler yalnızca bazı eyaletlerde zorunludur. Okul öncesinden lise sonuna kadar öğretmenler için hizmet içi eğitim mevcuttur. 

Münster Üniversitesi bünyesindeki “Uluslar arası Üstün Zekalılık Çalışma Merkezi” (ICBF) ECHA programı çerçevesinde “Üstün Zekalılar Eğitimi Uzmanı” ve “Okul Öncesi Üstün Zekalılar Eğitimi Uzmanı” Programlarını yürütmektedir. Bu programlardan elde edilen tecrübeler bazı eyaletlerde uygulamaya konulmaktadır. Duesseldorf Eyaletindeki “Üstün Zekalılar Eğitimi Yetiştirme Merkezi” ICBF işbirliğinde ECHA programı yürütmektedir. BU merkez kişisel psikolojik tanılama imkanları da sunmaktadır. Ayrıca Üstün zekalıların eğitimi için bir network çalışması yapmaktadır. 

Bu çalışmaları yürüten kuruluşları giderleri kısmen veya tamamen eyalet yönetimi tarafından karşılanmaktadır(Mönks ve Pflüger 2005). 

Kanuni Düzenlemeler

Eğitim merkezi bir birlik tarafından koordine dilmesine rağmen her bir 16 devletin kendi sorumluluğundadır. Bu devletlerden bazılarında Üstün zekalılık kanunlarda tanınmıştır. Bazılarında uygulamaların nasıl olacağı ile ilgili açıklamalar da vardır(Mönks ve Pflüger 2005). 

Üstün Zekalılar Alanında Araştırmalar

Almanya’daki bazı enstitüler kendilerini “Üstün zekalılar” araştırmalarına adamışlardır. Bazı Üniversitelerde de Üstün Zekalılar alanında doktora programları vardır. Birkaç şehirde(Rostock, Marburg, Munich, Münster, Hannover, Erfurt, Tübingen and Ulm gibi ) Üniversite bağlantılı kuruluşlar vardır. Bu kuruluşlar; yöneticiler, öğrenciler, öğretmenler, veliler ve diğer ilgililer için buluşma noktası görevi görmektedir. Ölçme-değerlendirme, tanılama, çevre analizi ve yaratıcılık alanlarındaki çalışmalarının yanında okullarda yürütülen projeleri de desteklemektedirler. Bunun yanında birkaç bakım ve rehberlik merkezi Üstün zekalılar alanında tanılama ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Bu kuruluşlar genellikle bilimsel kurumlarla işbirliğinde çalışmaktadır. Örneğin Gaesdoncker şehrindeki Üstün Zekalılar Eğitimi Danışmanlık Merkezi Radboud University Nijmegen (NL) üniversitesine bağlıdır(Mönks ve Pflüger 2005). 

Diğer Bilgiler 

Pek çok şehirde Anne-Babalar tarafından kurulan gönüllü kuruluşlar vardır.

Ayrıca bazı şirketler de (Karg-Foundation gibi) Üstün Zekalılar alanında yapılan projeleri desteklemektedir. 

16 Eyalette bu alanda yapılan çalışmalar o kadar çeşitlilik göstermektedir ki ayrıntılı bilgi elde etmek için bu eyaletlerin ayrı ayrı incelenmesi gerekir.

Uzmanlarca okula erken başlama, okul öncesinden ilköğretime geçişte ve sınıf atlama konularında daha esnek bir yapıya ihtiyaç duyulduğunu; Hızlandırılmış eğitimin daha rahat yapılabilmesi için müfredatın daha esnek bir yapıya kavuşturulması gerektiğini değerlendirmektedir.

Standartlaştırılmış eğitim reddedilmekte, bireysel farklılıkları vurgulayan eğitim önerilmektedir. Çok metotlu bir eğitim çok modelli bir eğitim politikası önerilmektedir. Okul içi destek programlarında IQ testleri yalnızca bazı net soruların anlaşılması için kullanılmalıdır. 

Üstün zekalılık alanında öğretmen yetiştirilmesi olduğu kadar var olan öğretmenlerin bu alanda uzmanlaştırılması ve hizmet içi eğitimlere tabi tutulması acil ve gerekli görülmektedir.


AVUSTRALYA YETENEK ARAŞTIRMASI(APTS)

Bu araştırma Üstün zekalıların eğitimi için araştırma ve bilgi merkezi GERRIC tarafından yürütülmektedir. 1997 yılında kurulmuştur. Bu tarihten geriye doğru 10 yıl boyunca da gayrı resmi olarak varlığını sürdürmüştür. 1998 yılında ABD Iowa üniversitesindeki uluslar arası üstün zekalılar eğitimi ve üstün yetenek gelişimi merkezi ile beraber çalışmalarını devam ettirmiştir.

Avustralya’nın ABD’de olduğu gibi ilkokullar için standartlaştırılmış bir test geleneği, ülke çapında yarışmaları, üstün zekalılar için okul içi eğitim faaliyetleri ve bu iş için özel olarak atanmış öğretmenleri yoktu. Ancak 1998 yılından itibaren standartlaştırılmış testler uygulanmaya başlandı. 1998-2001 yıllarında 3 800’den fazla akademik olarak üstün zekalı 3-6.sınıf öğrencisi APTS’nin çalışmalarında yer aldı.

Üstün yetenekliler ile ilgili yapılan araştırmalar ayrıca bu alanla ilgili bir veri tabanı oluşturulmasını sağlamıştır. Ayrıca ABD’deki merkezle işbirliği içerisinde kültürler arası çalışmalar da yapmışlardır.

3-6.sınıf öğrencilerine EXPLORE adında bir test uygulanmaktadır. Bu test
a. İngilizce
b. Matematik
c. okuma ve 
d. bilim 
bölümlerinden oluşmaktadır.

Ülkenin çok büyük bir coğrafyayı kaplaması ve nüfusun çok dağınık olması uygulamada bazı zorluklar getirmiştir. Ayrıca öğrencilerin %95’lik kısmı ABD’den tercüme dilen testlerin uygulanmasına uygun görülmemiştir. Bu nedenle GERRIC öğrencilerin ön seçimi için öğrenci seçme yöntemini de geliştirmiştir. Buna göre;

a. Herhangi bir IQ testinde veya bu testin alt ölçeklerinde 125 ve üstü alanlar
b. Standartlaştırılmış akademik testlerden herhangi birinden %5’lik dilime girenler.
c. Ülke genelinde yapılan temel beceri testlerinden herhangi birinde ilk sıralarda olanlar
d. Akademik olarak üstün zekalı öğrencilerin bulunduğu sınıflarda yer almış olmak(Avustralya’nın New South Wales şehrinde bu tür sınıflardan 100 tane, diğer şehirlerde de birkaç tane bulunduğu ifade edilmektedir).
e. Akademik bir burs kazanmış olmak.
f. Avustralya’da yapılan bilim, İngilizce ve matematik yarışmalarında başarı göstermiş olmak.
g. Öğretmeninden herhangi bir akademik alanda bulunduğu sınıfın çok üzerinde olduğunu belirtir tavsiye mektubu getirenler.
Teste tabi tutulmaktadır.

Teste katılmak için maddi gücü yerinde olmayan aileler için parasal destek sağlanmaktadır.

Testin sonuçlarına göre
a. Katılımcıların zeka ve yetenekleriyle ilgili velilere, okullara ve öğretmenlere bilgilendirme yapılmaktadır.
b. Bu öğrencilerin okul içinde ayrı müfredat programları uygulanarak desteklenmeleri tavsiye edilmektedir.
c. Bu öğrenciler yılda iki kez kamp programlarına davet edilmekte ve üstün katılım sağlanmaktadır.
d. Uygulanan testte yüksek puanlar alanlara bölgesel ve yatılı programlar uygulanmaktadır.
e. 1999’dan beri ülkenin 70’ten fazla yerinde öğrenciler yetenek alanlarına göre ileri seviyede ve kendilerine yakın yeteneklere sahip öğrencilerle birlikte 1 haftalık programlara alınmaktadır.
f. Bu öğrenciler lise son sınıflara geldiğinde, üstün zekalıların eğitimi alanında tecrübeli olan ve yüksek lisans eğitimi almış eğitimciler eşliğinde çalışma grupları düzenlenmektedir(Freeman 2002)


AVUSTURYA

Öğrenci Seçimi

Öğrenci seçimini okul psikologları, öğretmenler ve standartlaştırılmış testler kullanan bilim adamları yaparlar. Ailelerin sundukları bilgiler de değerlendirmeye alınır.

Sınıf atlama ve zenginleştirme gibi özel provizyonlarda öğrenci başarısı, öğretmenlerin aday göstermesi temel ölçüdür. İlköğretim ikinci kademede ve lisede aday gösterme sürecine psikoloji alanında bir uzman da katılır. 
Yarışmalarda ve olimpiyatlarda öğrencilerin kendilerini aday göstermeleri ve öğretmenlerin aday göstermeleri de kabul edilmektedir.

Ders başarısı, üstün zekalıların belirlenmesinde önemli bir etken olarak görülmektedir. Bu nedenle de Avusturya’da ders başarısı düşük üstün zekalılar hakkında yeterli araştırma yoktur.

Öğrencilerin eğitiminde hem normal okullarda hem de özel okullarda hızlandırılmış eğitim ve zenginleştirme eğitimi üzerine özel bir vurgu vardır.

1998 yılından beri öğrencilerin ilköğretim ve ortaöğretimde kişisel okul kariyeri oluşturma şansları vardır. Bu seviyede öğrencilerin 3 kez sınıf atlama hakları vardır(ilköğretim birinci kademe, ilköğretim ikinci kademe ve lisede). 15 yaşına gelen öğrenciler özel bir sınavla lise eğitimlerini tamamlamalarına gerek olmadan üniversite eğitimlerine başlayabilmektedir.

Öğrenciler normal sınıflarından koparılmamakta, zenginleştirme ve çalıştay faaliyetlerine tabi tutulmakta, normal sınıfın dışında programlar(kamplar, geziler, etkinlikler vb. matematik, fen bilimleri, spor vb. alanlarında) uygulanmaktadır(okul öncesinden lise sonuna kadar) ayrıca özellikle ilköğretim birinci kademede bireysel rehberlik hizmeti verilmektedir.

Viyana’daki 60’tan fazla okulda serbest öğrenme(free learning) adı altında bireysel eğitim uygulamaları yapılmaktadır.

Özellikle ilköğretim birinci kademede hızlandırılmış eğitim ve sınıf atlama çok yaygındır. Öğrenci, bir üst sınıfın derslerine katılır, başarılı olduğu taktirde bir üst sınıfa geçmeye kendi isteği ile karar verir.

Okul öncesinden lise sonuna kadar psikolojik danışma hizmetleri verilmektedir.
Bölgesel, ulusal ve uluslar arası yarışmalar ve olimpiyatlar (okul öncesi-lise)sıklıkla uygulanır(Mönks ve Pflüger 2005).

15 yaz okuluna ek olarak Avusturya 2004 yılında Archimedes programına da katılmıştır.

Üstün zekalı ve üstün yeteneklilerin eğitim gördüğü özel eğitim okulları da vardır.

Son 10 yıldır üstün zekalılar alanı öğretmen eğitiminin bir parçası haline gelmiştir. Bununla birlikte sadece öğretmen yetiştiren bazı üniversitelerde üstün zekalılar eğitimi derslerin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Üniversitelerde üstün zekalıların eğitimi ile ilgili hem teorik hem de uygulamalı alanda seminerler, dersler ve çalıştaylar düzenlenmektedir. Öğretmen eğitimi sırasındaki dersler genellikle seçmelidir. Avusturya’nın 9 şehrinde bulunan eğitim enstitüleri öğretmenlere üstün zekalılar alanında hizmet içi eğitim vermektedir. Hem öğretmen yetiştiren fakülteler hem de eğitim enstitüleri öğretmenlere ve bilim adamlarına üstün zekalılar alanında (her kurum yılda en az bir tane) seminerler ve dersler düzenlerler.

Ayrıca Avrupa Üstün Becerililer Konseyi “European Council for High Ability” (ECHA) Üstün zekalılar ve Üstün Yetenekliler alanında “Üstün Zekalılar Eğitimi Uzmanı” yüksek lisans programı düzenlemektedir. Kısmen Eğitim Bakanlığı tarafında finanse edilen ECHA programı çerçevesinde (2005) yılı itibariyle 600’den fazla öğretmen 500 saatlik eğitimi tamamlamışlardır. Avusturya Eğitim Bakanlığı her okula en az bir tane üstün zekalılar eğitimi uzmanı atamayı planlamaktadır(Mönks ve Pflüger 2005).

Eğitim Bakanlığı araştırma ve profesyonel rehberlik alanında olayın tamamıyla içindedir.

Avusturya Ulusal Üstün Zekalılar ve Araştırma merkezi(ÖZBF) okullara, öğretmenlere, öğrencilere ve anne babalarla uzmanlık hizmeti vermekte,üstün zekalılara uygulana programların pilot uygulama çalışmalarını ve değerlendirmelerini yapmaktadır. Okullar farklılaştırılmış program ve öğretim geliştirmede kısmen özgürdür. Olimpiyatlar, sınıf atlama ve yaz akademileri de dahil olmak üzere tüm yaklaşımları değerlendirme sorumluluğu ÖZBF’ye aittir.

1996’dan beri her iki yılda bir, eğitim bakanlığının da desteği ile üstün zekalılar kongreleri düzenlenmektedir. 2004 yılının konusu “Matematik ve fen bilimleri alanında üstün zekalılık”tır.

Üstün zekalıların öncelikle ayrı eğitim görmesi ve sonrasında entegrasyonu üzerine özel bir vurgu vardır.

Üstün zekalılara yönelik daha açık ifadeler içeren kanuni düzenlemeler üzerinde çalışılmaktadır.

Bilimsel çalışmalar çok olmasına rağmen öğretmen ve öğrencilerin sınıf içerisinde kullanabilecekleri materyal azlığına dikkat çekilmektedir.

Düşük başarılı ancak üstün zekalı öğrenciler alanında çalışmalar yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.

Üstün Zekalılar alanında son 10 yılda meydana gelen bu gelişmeler yeterli görülmemektedir(Mönks ve Pflüger 2005).

Kanuni Düzenlemeler

Üstün Zekalı ve Üstün yetenekliler ile ilgili düzenlemeler 1990 yılından beri var. Bu alanda daha ileri düzenlemeler yapmak için bir trend yakalanmış durumda. Kanuni düzenlemelerde bireysel eğitim üzerine özel bir vurgu vardır. Kanuni düzenlemelerde ayrıca üstün yeteneklilik de tanınmıştır(1-8.sınıflar). Okullar hakkındaki kanuni düzenlemede üstün zekalılar için çok uygun olan özel eğitim hakkında bir bölüm vardır. Bu kanun maddesi sınıf atlamayı ve normal eğitimin dışında (derslere bir üniversitede devam etme gibi) eğitim görmeyi de içermektedir.

1998 yılından beri öğrencilerin ilköğretim ve ortaöğretimde kişisel okul kariyeri oluşturma şansları vardır. Bu seviyede öğrencilerin 3 kez sınıf atlama hakları vardır(ilköğretim birinci kademe, ilköğretim ikinci kademe ve lisede). 15 yaşına gelen öğrenciler özel bir sınavla lise eğitimlerini tamamlamalarına gerek olmadan üniversite eğitimlerine başlayabilmektedir(Mönks ve Pflüger 2005).


ÇİN’DE ÜSTÜN ZEKALI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLER İÇİN ÖZEL EĞİTİM PROGRAMLARI

1. Erken başlama ve sınıf atlama: Belirli sınavlarda başarılı olan üstün zekalı öğrenciler ilkokula veya liseye erken başlayabilir veya bazı sınıfları atlayabilirler.
2. Özel sınıflar: Üstün zekalılar için, ülke genelindeki 50’den fazla okulda bulunan özel sınıflar.
3. Özel eğitim okulları: 1950’lerden beri Çin’de atletizm, boyama, hattatlık, tiyatro, heykeltıraşlık, müzik, bale dans ve yabancı diller alanında faaliyet gösteren okullar.
4. Özel etkinlikler: Ülkedeki büyük şehirlerde matematik ve fen bilimleri alanında olimpiyat okulları vardır. Bu okulların pek çoğunda bulunan ‘çocuk sarayları’ üstün zekalı öğrenciler için zenginleştirme eğitimi vermektedir. Buralarda üstün zekalı çocuklar ve ergenler için çeşitli etkinlikler yapılmakta ve eğitim sınıfları açılmaktadır.
5. Okul sonrası programlar: Pek çok “serbest zaman” okulu, görsel sanatlar, sahne sanatları, matematik, fen bilimleri ve sosyal etkinlikler alanlarında üstün zekalı ve üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarına yönelik dersler vermektedir.
6. Gençlik sınıfları: Ülkedeki birkaç üniversitede kurulan sınıflardır. Üniversiteye girişin en zor yollarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu sınıflara öğrenciler normalden iki ya da üç yıl kadar erken (15-16 yaşlarında) başlamaktadır. Öğrenciler ulusal veya uluslar arası matematik ve/veya bilim olimpiyatlarında ilk dereceleri alan, özel yazılı veya sözlü sınavlarda üstün başarı gösteren adaylar arasından seçilmektedir.
7. Bireysel öğretim: Normal okullara devam eden üstün zekalı veya üstün yetenekli öğrencilere öğretmenler veya kaynak kişiler tarafından kendi sınıflarının üzerinde öğretim verilmektedir(Zhou,Yang ve Grene 2007).


HİNDİSTAN’DA ÜSTÜN ZEKALILARIN VE ÜSTÜN YETENEKLİLERİN EĞİTİMİ

Hindistan 1.08 milyarlık nüfusu ile dünyanın en kalabalık ikinci ülkesidir. 7 bölge ve 28 eyaletten oluşmaktadır. Yaklaşık olarak 888 000 eğitim kurumuna ve 189.2 milyon öğrenciye sahiptir.
• Hindu (80.5%) 
• Müslüman (13.4%) 
• Hıristiyan (2.3%) 
• Sih (1.9%) 

8 yıllık ücretsiz temel eğitimden sonra öğrencilerin teknik okullara hazırlandığı 2 yıllık birinci lise ve üniversiteye girişe hazırlandıkları 2 yıllık ikinci lise eğitimi verilmektedir. Merkezi hükümet bütçenin %4’ünü eğitime ayırmakta ve bunu %6’ya çıkarmayı hedeflemektedir. Ayrılan bütçenin yaklaşık olarak %86’sı lise ve üniversite eğitimine harcanmaktadır. İlköğretimde ve özellikle kırsal kesimlerde eğitim kalitesi ve okuma yazma oranı çok düşüktür(%64.8). 

Üstün zekalılar için devlet okulları

1986’daki ulusal eğitim politikası çerçevesinde kırsal kesimde bulunan üstün zekalı ve üstün yetenekli öğrencilere yönelik olmak üzere yatılı ve ücretsiz JNV okulları açılmaya başlamıştır. Günümüzde bu okullardan 515 tane vardır ve 158 987 öğrenciye hitap etmektedir. Bu okullardan her ilçede en azından bir tane açılması hedeflenmektedir 

Bu okullarda okumak isteyen zihinsel beceri, aritmetik ve dil alanında 100 sorudan oluşan bir sınava girerler. Her okul her sene 80 yeni öğrenci alır. Sınav 20 farklı dilde hazırlanır. Sınavı öğrencilerin yaklaşık olarak %4’ü kazanır. Öğrencilerin evlerine gidiş-dönüş ücretine kadar her türlü ihtiyaçları devlet tarafından karşılanır.

Pek çok kırsal bölgede iletişim çok zayıf olduğu için her alandan öğrenci alabilmek amacıyla 
a. Kırsal kesim öğrencileri
b. kız öğrenciler
c. Önceden belirlenmiş kastlar
d. Engelli öğrenciler
için kotalar getirilmiştir.

Okulluların tamamı Standart Ulusal CBSE Müfredatını takip etmek zorundadırlar. Müfredatın içeriği: en az iki dil, genel çalışmalar, iş deneyimi, sağlık ve beden eğitimi ve matematik, fizik, kimya, biyoloji, biyoteknoloji, ekonomi, siyasi bilimler, tarih, coğrafya, muhasebe, güzel sanatlar, tarım, bilgisayar bilimleri, multimedia ve web teknolojisi, sosyoloji, psikoloji, felsefe, müzik ve dans, müteşebbislik veya moda derslerinden en az üçü. 

Hızlandırılmış eğitim yoktur ancak öğrencilere zenginleştirme çalışmaları yaptırılabilir.

10. ve 12. sınıfın sonunda öğrenciler sınava girerler. Bu sınavlar çok çekişmelidir. JNV öğrencileri genellikle diğer okullara devam eden öğrencilerden çok yüksek puanlar alırlar.

Öğretmenler kampus içinde bulunan lojmanlarda kalırlar. Öğretmenlere teşvik olsun diye öğretmenlerden lojmanlar için kira alınmaz ve çocukları bu okullara sınavsız olarak kabul edilir. JNV baş müdürlüğü yoğun bir öğretmen eğitimi ve çalıştay programı uygular. Bu okullarda çalışanlar ayrıca bilgisayar eğitimine tabi tutulur.

JNV okulları ayrıca bölgede bulunan diğer okullara devam eden öğrenciler için eğitim olanakları sağlar. Örneğin bilgisayar okur-yazarlığı çerçevesinde her JNV okuluna 10 okulun öğrencilerinin eğitilmesi sorumluluğu verilmiştir. Günümüze kadar kırsal kesimde yaşayan öğrencilerden 9000’den fazlası bu programdan faydalanmıştır. JNV okulları ayrıca diğer okullara kütüphanelerini ücretsiz olarak açarlar, bu okulların öğretmenleri diğer okullardaki meslektaşları için seminerler ve çalıştaylar düzenlerler. JNV okulu öğrencileri de diğer okullarda ve bulunulan bölgede yapılan çalışmalara aktif olarak katılırlar.

JNV okullarında bireysel, mesleki ve aile danışmanlık hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır ancak bu konuda henüz bir çalışma yapılmamıştır.

Bilgiye uyananlar okulu

1962 yılında Pune’de kurulmuştur. Hindistan’da üstün zekalı ve üstün yetenekliler için kurulmuş ilk okuldur. Başvuran adaylara, okul psikoloji bölümü tarafından geliştirilen 7 test uygulanır. Bu testlerde iyi performans gösteren öğrenciler görüşmeye davet edilir. Kontenjanın yarısı kız öğrenciler için ayrılmıştır. Devlet tarafından finansal olarak desteklenmediği için diğer öğrenci kotalarına uyma zorunluluğu yoktur.

Okulda 9. ve 10. sınıflar için ulusal CBSE müfredatı uygulanmaktadır ancak 5-8. sınıflar için okul kendi müfredatını geliştirmiştir. Matematik ve fen dersleri İngilizce, sosyal bilimler dersleri Hintçe ve Marathi dilinde öğretilmektedir. Öğrenciler ayrıca eski Sanskrit dilini de öğrenirler. Öğretmenler her sınıfta farklı bir zeka gelişim alanı üzerinde dururlar. 5.sınıfta merak, duyarlılık ve gözlem yapma, 6.sınıfta akıcılık, esneklik ve orijinallik, 7.sınıfta aykırı düşünme(divergent thinking) ve 8.sınıfta yaratıcı problem çözme üzerinde odaklanırlar.

Haftada en az iki kez müzik, dans, yaratıcı yazı, drama, model yapımı ve el işleri üzerine ders yapılır. Her akşam spor çalışmaları ve/veya müfredatı destekleyici çalışmalar yapılır. Her öğrencinin kendisini daha iyi ifade edebilmesi için okul üniforması yoktur.

Okul müfredatına çok ilginç etkinlikler eklenmiştir. Örneğin gelecek bilimi(futurology) dersi, öğrencilerin bir köye gidip oradaki bir aile ile yaşayıp sonraki 10 yıl içinde bu köyde neler olacağı ve buradaki hayat şartlarının iyileştirilmesi ile ilgili ayrıntılı bir rapor yazmalarını gerektirmektedir. Başka bir etkinlikte ise bir grup öğrenci, bu okullardan mezun olan öğrencilerin rehberliğinde şeker kamışı işçilerinin çalıştıkları yerde 4-5 gün kalarak göçebe yaşayan bu insanları çocuklarına okuma yazma öğretirler. Bu etkinlikler yardımıyla öğrencilerin liderlik özelliklerinin geliştirilmesi, ülkenin sosyo-ekonomik yapısının yakından görülmesi hedeflenmektedir.

Okul psikoloji bölümü daha önce tanılanamamış öğrencilerin tanılanması için uzun soluklu bir çalışma yürütmektedir. Araştırma bölümü ise üstün zekalıların eğitimi üzerine pek çok materyal geliştirmiştir. Ayrıca üstün zekalılar ve üstün yetenekliler ile ilgili düzenlenen uluslararası konferanslarda sunular yapmışlardır. Üstün zekalıların eğitimindeki bütünsel yaklaşımları ve meditasyon felsefesi üzerine güçlü bir vurgu yapmaları onları diğer batılı ülkelerden ayırmaktadır.

‘Ulusun refahını ve toplumun faydasını kendisinin refahı ve faydasının önünde tutmak’ eğitim felsefesi içinde en baskın değerdir.

Hindistan’daki üstün zekalı ve üstün yeteneklilerin eğitiminde anahtar özellikler: bütünsellik, akademik gelişim ile kişilik gelişiminin beraber tutulması, toplumsal sorumluluk gelişimi ve bireyi toplumun bir parçası olarak görmesidir(Proulx 2005).


İSPANYA YETENEK ARAŞTIRMASI

Veliler tarafından finanse edilen ve resmi olmayan bir kurum olan ‘Centro para Jóvenes con Talento’ (CTYE) tarafından yürütülmektedir. Öğrencilerin özel yaz okullarına kabul edilebilmek için iki aşamalı bir sınava girmeleri gerekmektedir. Birinci testi öğrenciler merkeze gelerek veya evde kendi kendilerine uygulayabilmektedirler. İkinci test üzerinde 2002 yılı itibariyle çalışmalar devam etmektedir.(Freeman 2002)
İTALYA

Öğrencilerin seçimi için hiçbir ölçüt yoktur. Çok başarılı öğrencilerin devam ettiği prestijli liselere girebilmek için hiçbir minimum yeterlik de yoktur. Bu okullarda başarılı olabileceğini düşünen her öğrenci kayıt yaptırabilmekte. Başarısını sürdürebilen öğrenci ler de bu okullara devam edebilmekte

Öğrenciler yalnızca üniversiteye girişte bir seçme işlemine tabi tutulmaktadır.

Öğrencilerin başarıları kişisel çalışmaya dayanmaktadır. Dışarıdan herhangi bir destek görememektedirler. Öğrencilerin seçimi ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmadığı için Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekliler kendilerine uygun olmayan programlarda eğitim görmekteler. Yalnızca bazı bankaların ve/veya özel kuruluşların destekleri olabilmektedir.

Öğrencilerin kişisel olarak veya gruplar halinde katılabilecekleri; bilimsel kuruluşlar tarafından düzenlenen matematik, fizik veya fen bilimleri olimpiyatları; Ulusal ve bölgesel şiir yarışmaları; Okullar veya bölgesel yönetimler tarafından düzenlenen riyatroar veya diğer etkinlikler ve ulusal spor enstitüsü tarafından düzenlenen spor etkinlikleri ve yarışmalar mevcuttur. 

İtalya’da bazı okullar öğleden sonra da açıktır. Bu da bazı öğrenciler için (özel girişimler sonucunda) zenginleştirme etkinlikleri ve çeşitli sanatsal etkinlikler ve spor etkinlikleri fırsatı sunmaktadır(Mönks ve Pflüger 2005).

Öğretmen Eğitimi

Yakın zamana kadar yalnızca Üstün Zekalı ve Üstün Yeteneklilerin eğitimi değil diğer öğretmen eğitimi de çok zayıf idi. Öğretmen eğitimleri genellikle 17-18 yaşlarında sona eriyor ve genellikle en iyiler tarafından tercih edilmiyordu. Öğretmen eğitimini mantığı “alanını biliyorsan öğretebilirsin” idi. 

Günümüzde öğretmen eğitimi 4-5 yıllık üniversite eğitiminin ardından 2 yıllık uzmanlık eğitimi ile gerçekleştirilmektedir. 

2004 yılında Tirol’deki Eğitim Enstitüsü öğretmenlere Üstün zekalılar eğitim programı açmış ve 26 öğretmene sertifika vermiştir. Ayrıca 12 öğretmen ECHA diploması almıştır(Mönks ve Pflüger 2005).

Akademik Çalışmalar

Bu alanda akademik çalışma yapan yalnızca bir uzman bulunmaktadır. Prof. Adriano Pagnin. 1994 yılından beri haftasonları mükemmellik(excellence) seminerleri vermektedir. 
Ülkenin önde gelen liselerinde çalışan öğretmenlerin üstün zekalı ve üstün yeteneklilerin eğitimi alanında çok heyecanlı oldukları değerlendirilmektedir ancak bu konuda kanunların, yönergelerin eksikliği; uzman yetersizliği ve öğretmenler için hizmet içi eğitim yetersizliği görülmektedir.




Kanuni Düzenlemeler

Üstün Zekalıların eğitimi ile ilgili kanuni bir düzenleme mevcut değildir. Resmi olarak tanınmamaktadır. Eğitimin felsefesi: herkes için minimum standartları yakalamaktır.
Kanunlar ve okul düzenlemeleri özel eğitim ihtiyacı olanları değil yalnızca engellileri tanımaktadır(Mönks ve Pflüger 2005).


JAPONYA

Japonya’da özel eğitim fiili olarak bulunmaktadır ancak resmi olarak engellenmektedir. Bu günden sonra da ancak kişiselleştirilmiş eğitim adı altında gelişebilir. Kendini üstün zekalılar için eğitim olarak adlandıran hiçbir program toplum tarafından kabul edilmeyecektir. Üstün zekalı öğrencilerin tespit edilmesine ve bu şekilde adlandırılmasına da müsaade edilmeyecektir. Üstün zekalılar için eğitim olarak adlandırılmadan her bir öğrenci için geliştirilen programlar ise kabul görecektir.

Engelli ancak üstün zekalı öğrencilerle daha çok ilgilenileceği beklenmektedir. Japonya’da daha önce tüm öğrencilerin %2’sini kapsayan engelli çocukların eğitimi 2007 yılından itibaren hafif engelli çocukları kapsayacak ve tüm öğrencilerin %7’sine hitap edecek şekilde genişletilecektir. Hem engelli hem de üstün zekalı öğrenciler ise pek az tanınmaktadır. Fakat özel destek eğitiminin başlaması ile birlikte engelli ve normal çocukların çeşitli yetenekleri ile daha çok ilgilenilecektir. Üstün zekalılar hakkındaki psikolojik çalışmaların artması, bu konuda isteklerin gelmesi ve gelişmeler kaydedilmesi beklenmektedir.

Japonya’da bazı öğrencilerin elitlerin eğitiminde olduğu gibi erken yaşlarda seçilerek üstün zekalıların eğitiminin desteklenmesi mümkün değildir. Ancak öğrencilerin üniversiteye erken alınması gibi bazı istisnai durumlar devam edebilir. Bunun yerine tüm öğrencilerin çeşitli yeteneklerini, ilgilerini, öğrenme sitillerini tespit etmek; hepsinin kullanımına açık özel servislerin sürekliliğinin sağlanması; ve Renzulli’nin Okul Zenginleştirme Modelinde olduğu gibi, kişiselleştirilmiş ileri öğrenmelerin teşvik edilmesi daha etkili olacaktır. Belirli alanlarda çok üstün yeteneğe sahip olan öğrenciler bu tür öğrenme durumlarında kendilerini geliştireceklerdir. Bu Renzulli tarafından “yükselen bir deniz tüm gemileri yükseltecektir” ifadesi ile ortaya konan düşüncedir(Matsumura 2007).

MACARİSTAN’DA ÜSTÜN ZEKALILARIN EĞİTİMİ

A. Kanuni Düzenlemeler

Macaristan’da Üstün zekalılar eğitiminin çok eski ve geleneksel bir geçmişi vardır. İlk çalışmalar 20.yüzyılın başlarından itibaren yapılmaktadır. İkinci Dünya Savaşından sonra politikacılar öğretmenler ve alanın uzmanları üstün zekalılık ile ilgili çalışmaların gelişmesi için özel bir dikkat sergilemişlerdir. Son on yılda sistematik bir yenilendirme ve geliştirme çalışması yapılmıştır. Bunu sonucu olarak Üstün Zekalıların eğitimi alanında kayda değer bir ilerleme kaydedilmiştir. 

Günümüzde Üstün zekalılık ile ilgili provizyonlar kanunlarla tespit edilmiştir. Kanunlar Üstün zekalılığı ve Üstün Zekalıların özel ihtiyaçlarını açıkça tanımaktadır. 

1993’te yürürlüğe giren kamusal eğitim kanunu “her çocuk ve her öğrencinin kendi ilgi, beceri ve potansiyeline uygun ve onu yeteneğinin en üst seviyesine taşıyacak eğitimi alma hakkı vardır” demektedir. Bunun da ötesinde “Sanatsal kabiliyetler ilköğretim birinci kademede tanılanmak ve geliştirilmek zorundadır. İlköğretim ikinci kademede verilen sanat eğitimi, kendini sanatsal olarak ifade edebilmek için bir temel oluşturur. Ayrıca öğrenciyi daha ileri özel eğitime hazırlar.”

“Öğrencinin bireysel beceri ve yeteneklerini, gelişim basamaklarını, sosyo-kültürel alt yapısını, handikaplarını hesaba katarak yeteneklerinin en üst düzeyde gelişmesini sağlamak, bunun da ötesinde mahrum çocukların diğerlerine yetişmesine ortam hazırlamak öğretmenin temel görevidir.”

Diğer bir deyişle, okul öncesinden üniversiteye kadar özel provizyonlar okul ve öğretmene bırakılmıştır. Kanun karşısında, açık bir şekilde, öğrencilerin bireysel farklıklarının, yeteneklerinin ve potansiyellerinin tanılanması ve tanınması konusunda sorumludur. Bunun da ötesinde bazı sınıf içi temel müfredatta farklılaştırma, bireysel müfredat uygulama, zorunlu eğitim uygulama ve yetenekleri de hesaba katma gibi özel provizyonları açıkça önermektedir. Ayrıca öğretmen eğitiminde Üstün Zekalılar Eğitimi ile ilgili derslerin zorunlu okutulması kanunla emredilmiştir. Hükümet tarafından düzenlenen okul yönergelerinde öğretmen olmanın şartları arasında “teorik ve pratik olarak üstün zekalıların eğitimi” de sayılmaktadır. “Bu başlık öğretmen eğitiminin bir parçası olmak zorundadır.”

Temel müfredatın yanında okullar gündüz ve/veya akşam çalışma periyotları, edebiyat toplantıları, karşılıklı konuşma ve tartışma sınıfları, sanat kursları, akademik, sanatsal ve diğer alanlarda yarışmalar düzenlemek zorundadır. Okullar Ayrıca okul gezileri ve doğada eğitim gibi okul içinde yapılamayacak eğitim etkinliklerini de düzenlemek zorundadır. 

Macaristan Hükümetinin yönergelerinde öğrencilerin benzer ilgi ve bilgiye sahip öğrencilerden oluşan homojen sınıflarda eğitim görmesi tercih edilmektedir. Gerektiğinde üst sınıflarla ortak dersler görmek de mümkündür. 

Öğrencilerin kişisel gelişimlerinin insancıl bir atmosferde olması ve buna bağlı olarak beceri ve ilgilerinin gelişmesi öğrenci yurtlarının sorumluluğundadır. Öğrenci yurtlarında öğrencilerin ev ödevlerine de yardım edilmek zorundadır(Mönks ve Pflüger 2005).

B. Belirli provizyonlar

80’li yılların başlarında okullar özel fakülte grupları; çalıştaylar ve özel sınıflar düzenleyerek bir kurumsal çatı oluşturdular. Günümüzde bu provizyonlar çok daha gelişmiştir. 

Macaristan’da hızlandırılmış eğitim çok yaygın değildir. İlköğretim ve ortaöğretimdeki sınıf atlama yalnızca bazı özel okullarda gerçekleştirilir. Örneğin Budapeşte’deki Üstün zekalılar okulu 1990 yılından beri üst sınıflarla ders alma ve sınıf atlama imkanı sağlamaktadır. 

Üstün zekalılar eğitiminde provizyon oluşturmak için zenginleştirme eğitimi tercih edilmektedir. Sabah saatlerinde yapılan müfredat dışı etkinlikler olarak çalıştaylar yapılması ve kendi kendine çalışma etkinliklerinin yapılması çok yaygındır(ilköğretim ikinci kademe ve lise). Buna ek olarak bazı okullar sabah yapılan çalışmaların devamı niteliğinde ders sonrası çalışmalar da yapmaktadır(lise seviyesinde). Bu çalışmaların amacı öğrenciler mümkün olan en üst düzeyde müfredat içeriğini öğrenmelerinin yanında matematik, anadil, yabancı dil, fen bilimleri, görsel sanatlar, müzik, geleneksel müzik ve folklor, geleneksel sanatlar gibi alanlarda yeteneklerini geliştirmektir. 

Lise seviyesinde 14-18 yaşlarındaki öğrenciler için daha karmaşık programlar vardır. Liselerdeki müfredat dışı etkinlikler; yabancı diller, tarih, felsefe, sosyal bilimler, ana dil, fen bilimleri, biyoloji, coğrafya, bilgisayar bilimleri, güzel sanatlar, edebiyat, film, müzik, resim, sanat tarihi ve beden eğitimini kapsamaktadır. Bu sistemde elde edilen tecrübeler sistemin çok etkili olduğunu göstermiştir. 

80’li yılların sonlarından itibaren bu programlar okullarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulamalar yalnızca öğrencilerin beceri ve yeteneklerine değil kişisel geçmişlerine de yoğunlaşmıştır. Temel sanat okullarının ülkedeki üstün zekalıların eğitiminde önemli bir yeri vardır. Aba Şehrindeki Sarviz Temel Sanat Okulu bu tür okullar içinde en başarılı olanlardan biridir.

Spor alanında yetenekli olanlar ilköğretim okullarında özel sınıflara alınmakta ve bölgesel spor okullarına yönlendirilmektedir. Üstün beceriler, özel eğitim imkanları sunan üniversiteler vasıtasıyla da geliştirilebilmektedir. Müfredat dışı etkinlikler haftada en az bir kez 1-2 saatlik periyotlar halinde yapılmaktadır.

Pek çok okul kendi bünyesinde yaz tatili süreci de dahil olmak üzere kurslar düzenler. Örneğin Bolyai János ilkokulu 1990 yılından beri yaptığı çalışmalarda üstün zekalılar hakkındaki provizyonunu fen bilimleri üzerine kurmuştur. 

Öğretim sistemi veya “bireysel okul dışı rehber”ler yeteneğin beslenmesi için bir format haline dönüşmektedir. 1995 yılından beri profesörler, öne çıkmış araştırmacılar ve diğer profesyoneller öğrencilerin yaptıkları araştırma çalışmalarında onlara bireysel rehberlik yapmaktadır(ilköğretim ikinci kademe ve lise). Bu etkinlikler büyük üniversiteler tarafından organize edilmektedir. Takip eden 4 ulusal konferansa rehberler, öğretmenler, öğrenciler ve 1999’da kurulan bir ulusal topluluk dâhil edilmiştir.

Okul sisteminde lokal, bölgesel ve ulusal bir yarışma geleneği vardır. Bu yarışmalardan en çok dikkat çekeni, “liseler arası ulusal akademik yarışma”dır. Bu yarışmanın ödülü ise üniversitelere kabul edilmedir. Macaristan Eğitim Bakanlığı 100’den fazla yarışma organize etmektedir. Ayrıca bölgesel eğitim enstitüleri pek çok beceri alanında yarışmalar düzenlemektedir.

Okul etkinliklerine ek olarak bölgesel kuruluşlar pek çok festival, sergi ve yaz kampları düzenlemektedir. 1995 yılından beri Budapeşte’de, üstün zekalı çocukların gelişimlerini desteklemek amacıyla 10 günlük bireysel yaz kampları düzenlenmektedir. Budapeşte’deki yaz kampları, fiziksel ve astronomik gerçekleri tecrübe etmek için bireysel deney yapma imkanı sunmaktadır. 

Macaristan’da “yalnızca Üstün Zekalılar için psikolojik danışma hizmetleri” çok yaygın değildir. Yalnızca Miscolc Şehrindeki Üstün Zekalı Çocuklar Merkezi psikolojik danışma hizmeti vermektedir. Merkez, “özel eğitim ihtiyaçlarının tanılanması” konusunda uzmanlaşmıştır. Danışma hizmetleri aileleri de kapsamaktadır.

Buna ek olarak Dobruca Üniversitesindeki bazı psikologlar okullara, üstün zekalılar ile ilgili kendi programlarını geliştirmeleri için yardımda bulunmaktadır(Mönks ve Pflüger 2005).

C. Tanılama Kriterleri

Üstün zekalı ve Üstün Yetenekli öğrencilerin seçilmesi ve tanılanması birkaç kritere göre yapılmaktadır. Okul içi ve okul dışı başarının(yarışmalar) yanında öğretmenlerin aday göstermesi çok kabul görür bir seçim kriteridir. Önceki öğretmenlerin aday göstermesi de bazı belirli provizyonlar için çok faydalıdır. 

Diğer bir tanılama kriteri uzmanların(genellikle psikologlar) aday göstermesidir. Uzmanlar genellikle standartlaştırılmış psikolojik testler kullanırlar. 

Farklılaştırılmış bir psikolojik test için öğretmenler ve anne-babalar Dobruca Üniversitesine gidebilirler. Böyle bir test ile dikkat, mantıksal düşünme, hafıza ve problem çözme özellikleri araştırılır. Verilen rapor genellikle okullar tarafından kabul edilmektedir(Mönks ve Pflüger 2005). 

D. Öğretmen Eğitimi

Macaristan hükümetinin 111/1997 sayılı kanunu öğretmen eğitim programını düzenler. Öğretmen eğitim müfredatındaki temel alanlardan biri “Üstün Zekalıların Eğitimi”dir. Program aşağıda verilen başlıkları kapsar:

• Tanılama
• Üstün zekalılık ve yaş
• Üstün Zekalılık ve Yaratıcılık
• Üstün Zekalı Çocuklar İçin Okul Programları
• Okul-Aile işbirliği
• Üstün Zekalılarda Düşük Başarı
• Üstün Zekalıların Eğitiminde Öğretmenin Özel Rolü
• Belirli Alanlarda(spor, müzik, matematik) Üstün Zekalıların Eğitimi 
• Uluslararası Alanda Üstün Zekalıların Eğitiminin Durumu
Öğretmen eğitimi sırasında öğrenciler bu konularla 20-30 farklı derste karşılaşırlar.


1997-1998 yılından beri Dobruca Üniversitesi “Üstün Zekalılar Eğitimi Öğretmeni” programı uygulamaktadır. Bu program 600 saatten fazla ders içermekte olan dört sömestrlik bir lisansüstü programdır. Bu program ECHA Eğitim Programını temel almakta ve program sonunda Radboud University Nijmegen bir diploma düzenlemektedir. Program, Eğitim Bakanlığının 29/1997 Sayılı genelgesi ile uygulamaya konulmuştur. Program çerçevesinde bu güne kadar 400’den fazla öğretmen ve psikolog bu programı tamamlamıştır ve 50 tanesi hala eğitim görmektedir. Yakın zamanda Budapeşte, Szombathely ve Kaposvár üniversiteleri de programı uygulamaya başlamışlardır.

Okullar yılda iki ya da üç kez hizmet içi eğitim uygulamaktadırlar. 

Macaristan’da iki kuruluş üstün zekalılar eğitimi uzmanları için konferanslar düzenlemektedir. Bu kuruluşlar: “Macaristan Üstün Beceri Birliği” ve “ECHA-Diplomaları Çalıştayı”dır. En çok ilgilenilen konular ise Üstün Zekalılar eğitiminde karşılaşılan problemler ve Üstün Zekalılar Eğitimi Uygulamalarıdır. Bu konferanslar çok popülerdir. Bu konferansların bir tanesine Macaristan genelinden 100-150 uzman katılır. Bunlardan başka ulusal ve uluslar arası konferanslar organize edilir. 

Ülke içinde ve ülke dışında uygulanan okul Exchange programlarının yanında Macaristan, Avrupa Birliği Exchange programında da yer alır. 1998-2001 yılları arsında 4 okul ile birlikte Dobruca Üniversitesi Comenius-HOBE programında yer almıştır. Programın katılımcıları İngiltere, Almanya, Macaristan ve Hollanda’dır. Programın amacı: Avrupa’daki Üstün Zekalılar Programlarını desteklemek; çok dil bilen okurlar yetiştirmek ve öğretmenler için Exchange ziyaretleri düzenlemektir. Bu ülkelerde birkaç ulusal ve uluslararası konferans da düzenlenmiştir. Diğer Comenius Programı “Comenius-BEGA” 2002 yılında başlamıştır ve Macaristan, Almanya, İspanya ve Romanya’daki okulları kapsamaktadır(Mönks ve Pflüger 2005). 

E. Araştırma, profesyonel yardım ve danışmanlık

Son on yılda meydana gelen dinamik gelişme kendini, araştırma alanında da göstermiştir. Üniversitelerde, kolejlerde ve araştırma enstitülerinde çok ve giderek artan sayıda yayımlar mevcuttur. 

Üstün Zekalıların Eğitimi Alanında Akademik seviyede uzmanlaşan üç enstitü vardır:

I. Department of Educational Psychology, University of Debrecen(Dobruca Üniversitesi Eğitim Psikolojisi Bölümü)
II. Psychological Institute of Hungarian Science Academy, Budapest (Macaristan Bilim Akademisi Psikoloji Enstitüsü)
III. Department of Education, Teacher Training College, Szombathely.(Öğretmen Eğitim Koleji, Eğitim Bölümü)

Üstün Zekalıların Eğitimi alanında ana araştırma başlıkları şunlardır:

• Üstün Zekalı Çocuklar için okul programları
• Tanılama
• Üstün Zekalı Çocuklarda benlik kavramı
• Müfredat dışı etkinlikler
• Yabancı diller alanında Üstün Zekalı Çocuklar
• Düşük Başarı ve Danışmanlık Hizmetleri(Mönks ve Pflüger 2005)


F. Öncelikler ve Beklentiler

Son 20-30 yıl Macaristan’da “üstün zekalı öğrenciler ile ilgili provizyonlar” başarılı bir gelişme periyodu göstermiştir.

Politik olarak tanınma, kanunların yürürlüğe girmesi, okulların faaliyetleri ve özel sektörün teşebbüsleri en üst seviyede gerçekleşmiştir. Üstün Zekalıların Eğitimi ile ilgili her alanda (belirli provizyonlar, tanılama, öğretmen yetiştirme, öğretmenlerin hizmet içi eğitimi, öğretmenlerin ve diğer ilgili uzmanların tecrübe alış-verişleri, araştırma ve danışmanlık hizmetleri) büyük gelişmeler gösterilmiştir.

Bundan sonraki beklentiler şunlardır:

• Her yıl daha fazla öğretmen hizmet içi eğitime (600 saatlik) tabi tutulmakta ama daha fazla ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.
• Yapılan faaliyetlerin organizasyonu için her okulda bir “üstün zekalılar eğitimi uzmanı” olması beklenmektedir. 
• Hükümet Üstün Zekalıların eğitimi için her yıl daha fazla bütçe ayırmakta ancak yetersiz gelmektedir.
• Araştırmaların daha fazla finanse edilmeye ihtiyacı vardır. (Mönks ve Pflüger 2005).


MALEZYA

Malezya Milli Eğitim Bakanlığı’nın internet sitesinde yapılan bir araştırmada üstün zekalıların eğitimi ile ilgili herhangi bir referans veya plana rastlanmamıştır. 1964 yılındaki ulusal eğitim planı üstün zekalı öğrenciler ve onların ihtiyaçlarına yalnızca özel eğitimin bir parçası olarak işaret etmiştir. Bu nedenle planın yalnızca engelli çocuklarla ilgili olduğu anlaşılmaktadır.

2005 yılında Malezya Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, Malezya’daki öğrencilerin entelektüel gelişimlerini geliştirmek ve çok ırklı yapıda buluna Malezya toplumunu bir araya getirmek için iki farklı okul kavramı geliştirilmiştir. Bu okul türleri Sekolah Bastari(akıllı okulları) ve Sekolah Wawasan(Vizyon okulları) olarak bilinmektedir.

Akıllı okulları öğrenciler için bilgi teknolojilerini kullanan ve öğrencilerin bilgi teknolojilerini kullanmalarını hedefleyen okulları temsil etmektedir. Bu okulların amacı ise öğrencilerin öğrenme hızlarına uygun olarak analitik ve yaratıcı düşünceyi problem çözme yeteneklerini desteklemektir. Akıllı okulları kavramı ayrıca eğitimde sınavların rolünün değerlendirilmesini de kapsamaktadır. Bu okulların temsil ettikleri kavram ve birey merkezli öğrenme stratejileri içeren müfredatı üstün zekalıların eğitimini yansıtmaktadır. 

Vizyon okulları ise bölgede buluna farklı anadilleri konuşan öğrencileri bir araya getirmektedir. Bu okulların amacı farklı ırk ve dinlerden öğrencileri bir araya getirerek eğitim vermektir. Bu okullar farklı kültürel altyapıya sahip, öğrenciler arasında dayanışma, paylaşımcılık ve tolerans gösterme ruhunu besleme, destekleme ve yerleştirme amacını gütmektedir.

Akıllı okulları ve vizyon okulları Malezya’nın bilgi teknolojilerine ve müfredata dayalı çok kültürlü eğitim politikaları geliştirme çabasının bir göstergesidir. Bu çabalar bu bağlamda incelenmelidir çünkü Malezya pek çok kültürü içeren karmaşık bir toplumdur. 26 milyonluk Malezya nüfusu doğu ve batı Malezya’dan gelen pek çok etnik gruptan oluşmaktadır. Ancak temelde Malaylar, Tao orijinli Çinliler ve Hindistanlılar olmak üzere üç farklı etnik grup vardır. Malezya’daki diğer etnik gruplar(Phillipson 2007)




ROMANYA

Romanya Avrupa Birliği’ne 01.01.2007 tarihinde kabul edilmiştir. 09.01.2007 tarihinde Üstün zekalı ve yüksek performans gösterme yeteneği olan öğrencilerle ilgili 17/2007 sayılı kanun ile ulusal ve bölgesel özel eğitim merkezleri açılması düzenlenmiştir. Bu merkezlerin şu özelliklere sahip olması öngörülmüştür;

a. farklı bir müfredat örgüsü olan pilot okul programları üreten,
b. bir pilot araştırma merkezi ve birkaç deneme sınıfı organize eden,
c. müfredat normlarını, standartları ve uluslar arası psiko-pedegojik metodolojileri ulusal yapıya adapte eden,
d. bu alanda psikolog ve pedagogların uzmanlaşması için onları eğiten,
e. Öğretmenlere ve buna bağlı olarak velilere psikolojik eğitimin mükemmelleşmesi konusunda bilgi sağlayan,
f. Psikolojik eğitimin mükemmelleşmesi için okullara bilgi ve belge sağlayan,
g. Üstün zekalı gençliği, psikolojik eğitimin mükemmelleşmesi için yapılan programlara entegre eden (Vasile ve diğerleri 2007)


SİNGAPUR’DA ÜSTÜN ZEKALILAR EĞİTİMİ

Singapur bir ana ada ve bunu çevreleyen 63 adacıktan oluşmaktadır. Adaların kapladığı alan çok küçük olmasına karşın(682 kilometrekare) son 150 yıldır önemli bir ticaret ve endüstri merkezidir. Dünyadaki en meşgul limanlardan biridir. Ayrıca Dünyanın önde gelen petrol rafinerisi, dağıtım merkezi ve gemi inşa merkezidir. 

Yaklaşık olarak 4 milyon nüfusu vardır. Nüfusun %77’si Çinli, %14’ü malay, %8’i Hindu, %1’I de Avrasyalıdır. Ulusal dili Malayca olmasına rağmen İngilizce, Malayca, Tamil ve Mandarin dilleri konuşulmaktadır.

The Economist Dergisi’nin Mart 2002 araştırmasına göre Singapurlular Londra ve New York’ta yaşayanların daha ötesinde hayat standartlarına sahiptir. Standartlar belirlenirken diğer etkenlerin yanında politik stabilite, kişisel özgürlükler, hava kirliliği, sağlık hizmetleri, okullar, restoranlar ve tiyatrolar hesaba katılmıştır.

Özellikle 1960’ların ortalarında bağımsızlığını ilan ettikten sonar Singapur’un eğitim sisteminde önemli gelişmeler olmuştur. Eğitim sistemi iki dillidir. Öğrencilere İngilizce yanında ana dilleri öğretilir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu özellikle matematik ve fizik alanında uluslara arası ortalamaların üzerindedir.

Singapur üç bölgesel üniversiteye ve 11 Dünya Enstitüsüne ev sahipliği yapmaktadır. Bu enstitüler arasında Massachusetts teknoloji enstitüsü ve Chicago Üniversitesi İşletme Enstitüsü de vardır.

İlkokul 4 yıllık temel eğitim aşaması ve 2 yıllık oryantasyon aşamasından oluşur. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan son değişiklerle bu sınıflardaki öğrenci sayısını 30’ indirilmiştir. Öğrenciler 4.sınıfın sonunda kendi öğrenme seviyelere uygun sınıflara yönlendirilirler. Yönlendirme İngilizce, ana dil ve matematik sorularından oluşan bir sınavla yapılır. 6.sınıfın sonunda ilkokulu bitirme sınavı yapılır.
Ortaokulda üç farklı okul türünde eğitim verilir. Teknik okullar, akademik okullar ve özel ekspres okullar. Öğrenciler okullara ilkokulu bitirme sınavlarına göre yerleştirilir. Özel ekspres okullar kendi içinde 6 farklı okuldan oluşur. Her birinde farklı düzenlemeler vardır ve kendi müfredatlarını geliştirip uygulamalarına izin verilir. Bu okulların bazıları uluslararası geçerliliği olan GCSE(General Certificate of Secondary Education) ve bakalorya belgeleri verirler. Bu okullar ücret belirleme, öğrenci kabul etme, program uygulama ve okul idaresi konusunda diğerlerine göre çok daha otonomdur. Özel ekspres okullar içerisinde Fen bilimleri, modern diller ve sanat alanında eğitim vermek üzere özelleştirilmiş okullar da vardır.

Singapur Eğitim Sistemi vatandaşlık haklarına, kamu hizmetlerine ve bütünsel eğitime yüksek öncelik verir. Okullar akademik müfredatın yanında sanat, spor, iş tecrübesi ve kamu hizmetleri alanlarını kapsayan ayrı bir müfredat yürütürler.

Singapur’un net bir Üstün Zekalılar Programı(ÜZP) vardır. Amacı da üstün zekalıların eğitiminde dünya liderliğini elde etmektir. ÜZP üstün zekalıların tüm potansiyellerini ortaya koymaları, kendilerini gerçekleştirmeleri ve toplumun daha iyi bir seviyeye gelmesi üzerinde yoğunlaşmıştır. ÜZP ilk olarak 1984 yılında her öğrencinin potansiyelinin Kabul edileceği, destekleneceği ve geliştirileceği taahhüdüyle başlatılmıştır(NAGTY 2005). 

Singapur’da ÜZP’nin uygulamaya konmasının üç temel nedeni vardır:

1. Singapurlular her öğrencinin farklı eğitim ihtiyaçlarının olduğuna, üstün zekalıların normal okullarda eğitilemeyecek zihinsel yapıya sahip olduğuna inanmaktadır. 
2. Singapur refahını ve devamını insan kaynaklarına borçlu olan küçük bir ülkedir. Bu nedenle üstün zekalıların özel eğitim alması ülkenin yararınadır. 
3. Üstün zekalı öğrencilerin pek çoğunun zaten iyi eğitim aldıklarına inanılmaktadır ancak potansiyellerini tam olarak ortaya koymaları istenmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığının Üstün Zekalılar bölümünün iki fonksiyonu vardır. 

I. 3,6 ve 7.sınıflarda bulunan öğrencilerin ÜZP’ye Kabul edilmeleri için test uygulamak, okullar tarafından gönderilen müfredat programlarını onaylamak ve okullarda yürütülen ÜZP’nin standart ve kalitesini denetlemek.
II. ÜZP için özel eğitim öğretmenleri bulmak ve yetiştirmek ve ÜZP öğretmen ve öğrencilerine yoğun destek programı uygulamak

Milli Eğitim Bakanlığı’nın Üstün Zekalılar bölümü çok yoğun bir zenginleştirme programı düzenler. Zenginleştirme etkinlikleri yaz okulları, sınıf dışı etkinlikler ve ileri teknoloji, bilgisayar bilimleri ve beşeri bilimler etkinliklerini kapsar.

ÜZP az sayıda ilkokul ve ortaokulda uygulanmaktadır. Bakanlığın üstün zekalılar şubesinde çalışan özel eğitim öğretmenleri okullara giderek bu programı öğretirler. ÜZP uygulayan 9 ilkokul vardır. 2004 yılının başından beri bu okulların 6’sında tümleşik program uygulanmaktadır. ÜZP, matematik ve fen bilimleri alanında üst %1’lik dilimde olan öğrencilerin ihtiyaçlarını görmek üzere tasarlanmıştır. Okulların pek çoğu %5’lik dilimde bulunan öğrencilere de aynı programı uygulamaktadır(NAGTY 2005). 



Tanılama

İlkokul 3.sınıftaki her öğrenciye özel bir test uygulanarak üst%10’luk dilim belirlenir. Daha sonar bu %10’luk dilime ikinci bir test uygulanarak %1’lik dilim belirlenir. 6. ve 7. sınıflarda ise 3.sınıfta %10’luk dilimde olup programa kabul edilmeyenlere tekrar bir test uygulanır. Bu testin sonucuna göre okullar öğrencilerini ÜZP için aday gösterebilirler. 

Testin içeriği: psikometrik testler, matematik beceri testi, İngilizce testi ve genel yetenek testi ile 3.sınıf sonu itibariyle okulda öğrendikleri konuları kapsayan başarı testinden oluşur. Ailelerin öğrencileri sınava hazırlamamaları için testin yapısı her yıl değiştirilir.

Hızlandırma programları yerine zenginleştirme programları uygulanır. Ayrıca öğrencilerin projeler hazırladıkları kişiselleştirilmiş eğitim programları uygulanır. Bu projeler not olarak değerlendirilmez ancak okullar bu öğrencilere çeşitli sertifikalar ve ödüller verebilir(NAGTY 2005).

Tespitler

1. Üstün zekalı öğrencilerin seçilerek ayrı okullarda ve özel olarak seçilmiş öğretmenlerin gözetiminde eğitilmesine hiçbir sosyal direnç yoktur. Veliler bunu sağduyu olarak kabul etmektedirler
2. ÜZP öğrencilerin erken yaşlarda tanılanmasını vurgular ve ilkokul eğitimi çok yoğundur.
3. Öğrencilerden ücret alınmasına rağmen bu ücret çok düşüktür. Singapur’da her öğrenci devam ettiği okula belirli bir miktarda ücret ödemektedir.
4. ÜZP üst %1’lik dilim için tasarlanmıştır. Pek çok ülkenin aksine %5’lik dilime göre değil.
5. ÜZP temel müfredatın zenginleştirilmesi üzerine kurulmuştur. ÜZP öğrencileri zamanlarının büyük bir kısmını üst%10’luk dilimde bulunan öğrencilerle beraber yapılan zenginleştirme etkinlikleriyle geçirirler. 
6. Öğretmen gelişimi için çok kapsamlı bir program vardır. Öğretmenler yüksek performansla çalışanlardan seçilir ve öğretmenlere ÜZP ile ilgili yoğun bir eğitim verilir ve bundan sonar da performansları takip edilir.
7. ÜZP öğrencileri 16 yaşına kadar yapılan bütün merkezi sınavlardan muaftır. Bu tür sınavların öğrencilerin potansiyellerini daraltacağı düşünülmektedir. Bu öğrenciler olimpiyat sınavlarına ve proje yarışmalarına katılabilirler.
8. ÜZP Geleceğe ve gelecekte yapılacak olan mesleğe yönelik düzenlenen müfredatı ile disiplin ve uzmanlığın gelişimi üzerine odaklanır.
9. Bütünsel eğitim üzerine özel bir vurgu vardır. Bütün öğrencilere toplumsal bir sorumluluk duygusu aşılanmaya çalışılır. Her öğrenci ortaokul döneminde kamu hizmetleri yaparlar.
10. Singapurlular her öğrencinin alanındaki uzmanlığı tamamlayabilmesi için alanının dışında zıt bir konuda eğitim alması gerektiğine inanırlar. Ayrıca her öğrenci yoğun bir sanat eğitimi alır.(NAGTY 2005)






DÜNYADA ÜSTÜN ZEKALILAR İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR

1. Amerika Ulusal Üstün zekalılar ve Üstün yetenekliler araştırma merkezi.

a. Özellikle geleneksel yöntemlerle tespit edilemeyen üstün zekalılar ve üstün yetenekliler üzeride çalışmaktadır.
b. Üstün zekalılar ve Üstün yetenekliler alanında Birleşik Devletler Eğitim Departmanı tarafından finanse edilen tek organizasyondur.
c. Araştırma çalışmaları Connecticut, Virginia ve Yale Üniversiteleri tarafından yürütülmektedir.
d. Tüm eyaletleri temsil etmek üzere 360 okul bölgesi(8000 okul, 5.4 milyon öğrenci) ve Amerika Birleşik Devletlerine Bağlı özerk iki bölge ile ortaklaşa çalışılmaktadır.
e. Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’dan 165 araştırmacı görev almaktadır.
f. Ortak üniversitelerden 20 üst düzey öğretim görevlisi çalışmalara destek vermektedir.
g. 52 Eyalet ve bölgesel eğitim departmanının desteği vardır. 

Ayrıca bu merkeze Amerika dışından gelen araştırmacılar ve yüksek lisans ve doktora öğrencileri araştırmalar yapmaktadırlar. Merkez, Connecticut üniversitesi yaz enstitüsünde eğitimciler ve akademisyenler için üstün zekalılar alanında yaz kursları düzenlemektedir (Freeman 2002).

2. Zenginleştirme üçlüsü/döner kapı modeli

Zenginleştirme 1. Öğrenciler normal müfredatta bulunmayan heyecan verici konu başlıkları, fikirler ve alanlarda düşünmeye yönlendirilir. Yönlendirme alan gezileri, konuşmacılar, öğrenme merkezleri, okuma, sesli-görsel materyaller ve artistik performanslar gibi etkinlikler yardımı ile yapılır.

Zenginleştirme 2. Bilişsel ve duyuşsal süreçlerin geliştirilmesi için dizayn edilmiş grup-eğitim çalışmaları ile yapılır.

Zenginleştirme 3. Gerçek bir problem üzerine bireysel ve küçük grup çalışmaları yapılır. Zenginleştirme 3 sürecine öğrenci seçmek için özel tanılama süreçleri kullanılır. Çalışmalar genellikle özel kaynak odasında ve üstün zekalılar ile çalışma alanında eğitilmiş özel kaynak öğretmeninin yönetiminde yapılır (Freeman 2002).

3. Bağımsız Programlar

Yalnızca üstün zekalılar için olmayan, her yaştan insanlara hitap edebilen kamplardır. Bu kamplara örnek verilecek olursa

a. Colorado eyaletinde yetişkinler için indirim sunulan aile araştırma kampı.
b. Astroloji, şifalı bitkiler, yoga, telepati vb alanlarda eğitim veren Heart Fire kampı
c. Anayasal Haklar Kurumu’nun Yaz Hukuk Enstitüsü. Adliye binalarındaki çalışmaların tanıtıldığı, bir davanın takibini ve bir yargıç ile öğle yemeğini içeren program
d. California eyaletindeki Arrowhead Gölü’nde casusluk tekniklerinin öğretildiği ‘gizli ajan’ kampı
e. E.A.R.T.H.( Earth Awareness – Rediscovering Traditions and Heritage ) tarafından düzenlenen sirk kampı
f. 4.sınıf öğrencilerinden 15-18 yaşlarındaki gençlere kadar ileri düzeyde dersler veren uzay akademisi. Alabama, California ve Florida eyaletlerinde faaliyet göstermektedir ve ABD’nin en büyük kampı olduğu söylenmektedir (Freeman 2002).

4. Yarışmalar

Yarışmalar genellikle üstün zekalılara ve üstün yetenekliler atfedilmese de üstün zekalılar ve üstün yeteneklileri ön plana çıkarmak için uluslar arası tek etkendir.

a. 19 Avrupa Ülkesi tarafından 1954 yılından beri yürütülen “Sosyal, ekonomik, politik ve kültürel alanlarda Avrupa’nın bakış açısı” konulu resim ve kompozisyon yarışması. Bu yarışmaya yalnızca Almanya’dan 100 000 den fazla öğrenci katılmaktadır.
b. Amerika Birleşik Devletlerinde düzenlenen Ulusal Bilim Olimpiyatı.
c. 1990’dan beri Almanya tarafından düzenlenen “Genç Avrupalılar Çevre Araştırması”
d. 1993 yılında Romanya tarafından başlatılan “Orta Avrupa Enformatik Olimpiyatı” (Freeman 2002).

5. Almanya Tarafından düzenlenen yarışmalar

Almanya tarafından düzenlenen yarışmalar belki de Dünya’da en dikkatle hazırlanmış olandır. Bu yarışmalar eğitim sürecinde değerli araçlar olarak görülmekte ve hükümet tarafından ciddi anlamda sübvanse edilmektedir. Bu yarışmaların ödülleri de başka bir ülke ya da şehirde öğrencinin istediği bir alanda eğitimi gibi yine eğitim türünden olmaktadır. 

a. Almanya’da 20’den fazla ulusal, düzinelerce de bölgesel yarışmalar yapılmaktadır.
b. Bu yarışmalara her yıl 100 000 den fazla öğrenci katılmaktadır.
c. Yarışmalar matematik, fen, yabancı diller, sosyal çalışmalar, tarih, yaratıcı yazı, müzik, kompozisyon, drama, film ve video üretimi gibi alanlarda olmaktadır.
d. 1999 yılında hükümetin bu yarışmalara ayırdığı ödenek 4 milyon Euro’dur.
e. Yarışmalarda hedef 16+ yaş grubudur ancak alt yaş sınırlaması yoktur.


Bu yarışmalardan en ilgi çekici olanı “Federal Yabancı Dil Yarışması”dır.

a. 1979 yılından beri düzenlenmektedir
b. 1985 yılından beri Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’nın Sponsorluğunda yürütülmektedir
c. 13-16 yaş grup çalışmalarına.
d. 15-16 yaş bireysel çalışmalara. 
e. İki yabancı dil içeren 17-19 yaş bireysel çalışmalara,
f. Meslek okullarından grup çalışmalarına yöneliktir.
g. Bu yarışmalara her yıl 20 000 den fazla öğrenci katılmaktadır.
h. Yarışmalar İngilizce, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Rusça, Japonca ve Çince dillerinde yapılmaktadır.
i. Birincilere üniversite bursu, ikinci ve üçüncülere ise para ödülü verilmektedir (Freeman 2002).




6. Rusya tarafından düzenlenen yarışmalar.

Olimpiyatlar ve Zeka Maratonları
a. Sovyet Rusya zamanında bir dizi ulusal yarışmalar yapılıyor ve en üstün zekalılar seçiliyordu.
b. En üstün zekalıların ödülü ileri seviyede ve/veya özelleştirilmiş eğitim idi.

Daha sonra bu yarışmalar biraz değişikliğe uğradı.

a. Sorular, başlıklar ve olaylar, kendi alanlarında en iyi olan profesyonellere göre idi.
b. Üstün zekalılara eğitim veren okulların çoğu Sovyet akademisyenler tarafından yürütülüyordu.
c. Moskova Devlet Üniversitesi bünyesinde açılan 18 Numaralı Matematik-Fizik Okulu ünlü Sovyet matematikçi Aleksi Kolmogorov tarafından kurulmuştur.
d. Öğretmenlerin çoğu üniversite profesörüydü.
e. Öğrenciler, profesörlerin laboratuarlarında bilimsel araştırma yapabiliyorlardı.

Bu yarışmaların modern versiyonlarında ise 

a. Önceden tanılanmamış üstün zekalıların başarı göstermeleri çok zordur.
b. Üstün zekalı olarak tanılanan öğrencilere olimpiyatlar konusunda özel eğitim verilmektedir.
c. Spesifik olimpiyat problemlerini çözebilmek için bu alanda hem beceri sahibi olmak hem de çok geniş bir bilgi birikimine sahip olmak gerekmektedir (Freeman 2002).

7. Rehberlik yapma ve modelleme programları

Rockefeller Üniversitesi’nin üniversite öncesi Bilim Eğitimi Programı’nda üstün zekalı öğrencilere, üniversite öğrencileri, öğretmenler ve bilim adamları tarafından rehberlik yapılmaktadır.

a. Öğretim görevlilerinin ders verme zorunluluğu yoktur.
b. Laboratuar araştırması yaparak bilim öğrenmek isteyen öğretmen ve öğrencilere rehberlik yaparlar.
c. Bazıları “okuldaki bilim adamı” olarak öğretmenin yanında çalışırlar.
d. Program, rehberlik edilen kişilerin belirli bir bilimsel bilgi seviyesine ve
e. Yüksek bir motivasyona sahip olmalarını amaçlar.

Programa katılan 60 öğrencinin

a. Tamamı 16–18 yaşlarındadır.
b. %10’u sürekli olarak bilim olimpiyatlarında yarı finalist olmaktadır.
c. Pek çoğunun, yaşıtlarına yönelik dergilerde yardımcı yazar olarak makaleleri yayınlanmıştır.
d. Pek çoğu Fen Bilimleri alanında lisans okuduktan sonra yüksek lisans eğitimine devam etmiştir.
e. Öğrencilerden dördü halen üniversitede asistan veya öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.


Programa katılan öğrenciler

a. Lisede aldıkları derslere
b. Tavsiye mektuplarına
c. Bir yazılı sınava ve
d. Öğrenciye rehberlik edecek kişi ile yaptığı görüşmeye 
Dayanılarak seçilmektedir (Freeman 2002).

8. Illinois Matematik ve Bilim Akademisi

a. Matematik ve fen bilimleri alanında üstün zekalı olan öğrencilere yönelik yatılı bir lisedir.
b. Eşit sayıda kız ve erkek öğrenciden oluşur.
c. Öğrenciler ülkenin demografik yapısını da temsil eder.

Akademi’de Yürütülen programlar

a. Akademi öğrencileri tarafından her yıl 144’er kişinin katıldığı bir haftalık iki bilim kampı planlanır ve yürütülür.
b. Bu kampa katılan öğrenciler daha sonra ortaokul öğrencileri ile bilimsel projeler yürütürler.
c. Öğrencilerini Akademiye getiremeyen okullarda, yarım günlük bilimsel sunular yapılır.
d. Akademi öğrencileri, 1. ve 2. sınıf öğrencilerine yüzlerce saat birebir ders anlatıyor. Ayrıca hafta sonları, çocuk edebiyatı ile ilgili zenginleştirme programları düzenleniyor.
e. Akademi öğrencileri, lise öğretmenlerinin yaptığı çalışmalardan faydalanarak 3-6.sınıflar için interaktif eğitim CD’leri üretiyorlar.
f. Akademi öğrencileri tarafından Illinois eyaletindeki okullara 16 haftalık on-line bilimsel zenginleştirme programı verilir. Öğrenciler yaptıkları çalışmaları Mayıs ayında akademide sunarlar.
g. Ortaokul öğrencileri sanat ile teknoloji arasındaki ilişkiyi araştırırlar. Öğrendiklerini akademi öğretmenleri ve öğrencileri rehberliğinde elektronik ortamda dizayn(web art) ederler.
h. Keşfederek öğrenme tabanlı olmak üzere, akademideki kız öğrenciler tarafından ortaokuldaki kız öğrencilere, hukuk, ekonomi, tıp ve uzay bilimleri alanında ders verirler.
i. Öğrenciler moleküler biyoloji, uydudan görüntüleme ve fizik kuralları hakkında bir günlük keşif çalışması yaparlar.
j. Akademi öğrencilerinin liderliğinde ve öğretmenliğinde, bazı üniversitelerin öğrencilerine, kendi üniversitelerinde bulunan alt sınıflara zenginleştirme programı uygulamaları için yaz kampı düzenlenmiştir.
k. Akademi öğrencileri, ilkokul öğrencilerine cumartesi günleri öğleden sonra keşif, mimarlık, çocuk edebiyatı, ve ekoloji üzerine dersler verirler (Freeman 2002).

9. Gençler için bilim akademisi

a. 1991 yılında Ukrayna’da kurulmuştur.
b. Özellikler lise öğrencilerine yöneliktir
c. Normal lise dışından(sanat merkezleri, gençlik merkezleri) da öğrenci kabul etmektedir.

Eğitimler

a. Bilimsel ön hazırlık
b. Alan gezileri ve 
c. Öğretmen gözetiminde grup olarak veya tek başına bilimsel araştırmalar yapma
Aşamalarından oluşur.

Eğitimin tamamlanmasının ardından
a. Yapılan çalışmalar 15 sayfalık bir tez olarak yarışma komisyonuna sunulur.
b. Kazananlar üst bölgelerde yapılan yarışmalara gönderilir.
c. Ülke genelinde dereceye girenler devlet üniversitesine sınavsız kabul edilir. (Freeman 2002)

10. Zirvedekiler Projesi Modeli

Modelin amacı 
a. Üstün zekalı erginlerin yetenek gelişimi ihtiyaçlarını tespit etmek.
b. Üstün zekalı öğrencilere kendi ilgi alanları ile ilgili rehberlik yapmak.
c. Rehberlik ilişkilerine bir temel oluşturmaya hizmet edecek araştırmalar yapmak.
d. Üstün zekalı öğrencilerin yetenek gelişimleriyle ilgili psikolojik baskıları, öğrencilerin sevinçlerini ve beklentilerini tartışabilecekleri güvenli bir forum oluşturmak
e. Yetenek gelişimiyle ilgili disiplinler arası bir çalışma ortamı oluşturmak

Modelin yürütülmesi
a. Hikâye yazma, biyoloji, müzik, matematik, tarih, psikoloji ve gazetecilik olmak üzere 7 takım vardır.
b. Her takımda alanında uzman iki kişi, bu alanda son zamanlarda öne çıkan bir kişi ve motivasyon, beceri ve yaratıcılık kabiliyeti olduğu tespit edilen bir lise öğrencisinden oluşmaktadır.
c. Uygulama 7 gün sürer
d. Her gün bir yuvarlak masa toplantısı yapılır.
e. Her gün bir gruptan alanında uzman kişi tüm gruba ders verir.
f. Haftanın sonunda her katılımcı bu çalışmadan neler öğrendiği ve gelecek planlarıyla ilgili bir sunuş yapar.

Modele katılan alanında uzman kişilere örnekler
i. Joshua Lederberg (Biyoloji alanında Nobel adayı)
ii. Jonathan Kellerman (New York Times’ın en çok satan yazarlarından)
iii. Philip Scheffler (Genel yayın yönetmeni)
iv. Arthur Jaffe (Harward Üniversitesi’nde matematik ve fizik profesörü)
v. Vincent Wimbush (Dinler tarihi profesörü)
vi. Beatrice Affron (Orkestra şefi)
vii. Martin Seligman (Pennsylvania Üniversitesi’nden Psikoloji profesörü) (Freeman 2002)



11. Uzaktan Öğrenme
Uzaktan öğrenme çalışmaları uzun zamandan beri yapılmaktadır. Son zamanlarda üstün zekalı ve üstün yetenekli öğrencilere yönelik programlar uygulanmaya başlamıştır. Üstün zekalılara uzaktan eğitim veren bazı kurumlar
a. İsrail’de Weizman Bilim Enstitüsü.
b. Avustralya’da Sanal Üstün Zekalılar Okulu
c. Kuzey Amerika’da Stanford Üstün Zekalılar için eğitim programı (Freeman 2002).

12. e-Öğrenme

Uzaktan öğrenmenin bir türüdür. Bir programın bilgisayara yüklenip çalışılmasından çok internet üzerinden anlık iletişim kurularak çalışmayı ifade eder. Kullanılan teknolojinin gelişmişliği kadar kullanılan eğitim materyalinin geçerliği de önemlidir.
İngiltere’deki açık üniversite 1992 yılında Üstün Zekalılar ve Üstün yetenekliler ile ilgili e-öğrenme çalışmalarına başlamıştır (Freeman 2002). 

13. Ticari amaçlı kitap ve dergiler.

Özellikle üstün zekalılar için okul dışı etkinlik amacı gütmese de, üstün zekalılara yönelik yayınlar da vardır. Bu yayınlara örnek verilecek olursa

İngiltere’deki aquila dergisi ‘www.aquila.co.uk’.

ABD’deki bazı yayınlar ise başlıklarında üstün yeteneklilerden söz etmese de çocuklar için ileri seviyede çalışmalar yapma imkanı sunmaktadır.
a. Current Science
b. Imagination
c. Let's Find Out
d. Zoobooks

Yine ABD’deki bazı kitapların da öğrencilerin yaş düzeylerinin üzerinde çalışmalar yapabilmeleri için bir fırsat olarak görülmektedir
a. Mathew Lippman’ın Çocuklar için felsefe (Philosophy for Children)
b. George Bernard Shaw’ın Batı felsefesi tarihi. (A History of Western Philosophy) (Freeman 2002)

14. Ailelerin ve Gönüllülerin Katılımı

Üstün zekalıların tanılanmaları ve eğitimlerinde ailenin çok büyük bir etkisi vardır. ABD gibi uzman öğretmen eğitiminin olduğu yerlerde bile her okulda bu alanda bir uzman bulunmamaktadır. Diğer öğretmenler ise genellikle üstün zekalı öğrenciler için yeterli olmamaktadır. Okulda üstün zekalılar ile ilgili bir uzman olsa dahi velilerin işin içine dahil edilmesi çok önemlidir çünkü çocuklarını herkesten iyi onlar tanırlar.

Genellikle çocuklardaki üstün zeka ve üstün yeteneğin farkına ilk varan yetişkinler onların ebeveynleri olmaktadır. Çocuk okula başladığında ebeveynlerin çocuğa ekstra destek sağlamaları gerekebilmektedir. Bu da pek çok ebeveyn için korkutucu bir deneyimdir. Çocuk uzmanlarına, öğretmenlerine, okul rehberlik öğretmenlerine ve danışmanlara profesyonel yardım için başvurduklarında bazen kendine dikkat çekme meraklısı olmakla suçlanmaktadırlar. Ebeveynler problemleri az ya da çok kendileri çözmek zorunda kaldıkları için bazı gruplar kurmuşlardır. Bu gruplara örnek verilecek olursa;
a. ABD’de Üstün zekalı çocuklar derneği (Gifted Child Society)
b. İngiltere’de Ulusal Üstün zekalı çocuklar derneği (National Association for Gifted Children).
c. Almanya’da Deutsche Gesellschaft für das hochbegabte Kind
d. Hollanda’da Pharos
e. Belçika’da Bekina
f. Fransa’da ‘Association nationale pour les enfants intellectuellement precoces’
g. İsviçre’de Elternverein für hochbegabte Kinder (Freeman 2002).

Kaynak:www.uyef.net

Görüntülenme Sayısı: hesaplanıyor...